Πρόταση για τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής για το ζήτημα των υποβρυχίων. Το πλήρες κείμενο της Πρότασης που υπογράφει όλη η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ.

Εισαγωγή

Η σημερινή κατάσταση των ναυπηγείων Σκαραμαγκά, (Ελληνικά Ναυπηγεία ΑΕ, στο εξής ΕΝΑΕ) της σημαντικότερης ναυπηγικής μονάδας της Μεσογείου είναι δραματική. Το πρόγραμμα κατασκευής υποβρυχίων τύπου 214 για το ΠΝ έχει οδηγηθεί σε τέλμα Ολοκαίνουρια υποβρύχια σκουριάζουν κυριολεκτικά παρατημένα σε εγκαταστάσεις οι οποίες διατηρούνται ακόμη σε ικανοποιητική κατάσταση αποκλειστικά χάρη στις ηρωικές προσπάθειες των απλήρωτων εργαζόμενων. Πάνω από 1.200 εργαζόμενοι είναι πλέον εκτός εργασίας, ενώ παραμένουν απλήρωτοι για πολλούς μήνες. Το εμπορικό κομμάτι των ΕΝΑΕ δεν λειτουργεί πια.

Το κόστος, το οποίο κλήθηκε να πληρώσει ο φορολογούμενος για την κατάσταση αυτή δεν είναι καθόλου αμελητέο: από το πρόγραμμα ναυπήγησης των υποβρυχίων του ΠΝ η γερμανική «Howaldtswerke-Deutsche Werft» (εφεξής HDW) αρχικά και στην συνέχεια ο - «επενδυτής» της Κυβέρνησης Παπανδρέου - κ. Ισκαντάρ Σάφα εισέπραξαν περίπου 2,5 δισ. ευρώ κατά το χρονικό διάστημα 2000 - 2011. Μετά από 11 χρόνια και 2,5 δις ευρώ το Ελληνικό Δημόσιο βλέπει τα υποβρύχια του ΠΝ να σαπίζουν, την παραγωγική δραστηριότητα των ναυπηγείων να εκμηδενίζεται, τους «επενδυτές» να εξαφανίζονται, ενθυλακώνοντας τεράστια ποσά, και τους εργαζόμενους καταδικασμένους στην ανέχεια.

Απέναντι σε αυτήν την κατάσταση κανείς δεν δικαιούται να παραμείνει σιωπηλός. Ο ΣΥΡΙΖΑ, προσεγγίζοντας το πρόβλημα των ΕΝΑΕ υπεύθυνα,  αντικειμενικά και ανεπηρέαστος από τα πολυποίκιλα επιχειρηματικά συμφέροντα, που εμποδίζουν το δικομματικό σύστημα ΝΔ - ΠΑΣΟΚ να αναδείξει την αλήθεια, ζητά την σύσταση εξεταστικής επιτροπής ώστε η Ελληνική Βουλή να εξετάσει σε βάθος τις αιτίες που οδήγησαν στο κλείσιμο των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά και στην εγκατάλειψη των Υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού με στόχο:

·         να ξαναλειτουργήσουν άμεσα τα Ναυπηγεία με πλήρεις λειτουργίες και διευρυμένη δραστηριότητα στους τομείς της κατασκευής και της μεταλλουργίας,

·          να παραληφθούν τα υποβρύχια,

·          να αποκατασταθούν οι θέσεις εργασίας  και, φυσικά,

·         να αναζητηθούν οι ευθύνες, πολιτικές καταρχήν και, εάν από την έρευνα στοιχειοθετηθούν, και ποινικές.

Θεωρούμε ότι το σύνολο των βουλευτών του ελληνικού Κοινοβουλίου δεν μπορεί παρά να συμφωνήσει στην αναγκαιότητα της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ.

Η προμήθεια Υποβρυχίων 209 και 214

H υπόθεση της προμήθειας υποβρυχίων που έχουν οδηγήσει τα ΕΝΑΕ στην οικονομική κατάρρευση, και σε τεράστιες οικονομικές ζημίες του Ελληνικού Δημοσίου και ως εκ τούτου αποτελεί ένα διαρκές οικονομικό και πολιτικό σκάνδαλο ξεκίνησε με τις αποφάσεις του ΚΥΣΕΑ τον Μάρτιο 1998 και έλαβε συγκεκριμένη μορφή με τις συμβάσεις 012Β/00 και 021Β/02 οι οποίες υπεγράφησαν επί θητείας του ήδη πρωτοδίκως καταδικασθέντος για την ίδια υπόθεση κ. Άκη Τσοχατζόπουλου, μεταξύ των ΕΝΑΕ και της Γενικής Διεύθυνσης Εξοπλισμών. Συγκεκριμένα οι συμβάσεις αυτές προέβλεπαν η μεν πρώτη την προμήθεια τριών (3) υποβρυχίων τύπου 214 με δικαίωμα προαίρεσης (option) για ένα (1) ακόμη, εκ των οποίων το πρώτο (1ο) (ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ) προβλέφθηκε να ναυπηγηθεί στην Γερμανία (Κίελο) και τα υπόλοιπα 3 (ΠΙΠΙΝΟΣ - ΜΑΤΡΩΖΟΣ - ΚΑΤΣΩΝΗΣ) στο Σκαραμαγκά η δε δεύτερη τον εκσυγχρονισμό τριών (3) υποβρυχίων τύπου 209 με δικαίωμα προαίρεσης για ακόμη ένα (1). Πρέπει δε να σημειωθεί ότι η πρώτη σύμβαση δεν προέβλεπε την προμήθεια τορπιλών βαρέως τύπου για τα νέα υποβρύχια του ΠΝ !

Τα αντίστοιχα συμβατικά τιμήματα ανέρχονταν σε 2,145 δις ευρώ για την πρώτη σύμβαση και σε 826.173.947 ευρώ για τη δεύτερη Σύμβαση. Παρά τις καταβολές από το 2000 μέχρι το 2009, επί κυβερνήσεων, δηλαδή, τόσο ΠΑΣΟΚ όσο και ΝΔ, ποσού της τάξης των 2.033.039.679 ευρώ κανένα υποβρύχιο δεν παραλήφθηκε και, τελικά, οι συμβάσεις καταγγέλθηκαν από τους αντισυμβαλλόμενους του Ελληνικού Δημοσίου στις 21/9/2009.

Κατασκευαστές των υποβρυχίων, και από το 2001 ιδιοκτήτες των ναυπηγείων, ήταν οι γερμανικές HDW και Ferrostaal ενώ από το 2005 τα ναυπηγεία περνούν στον έλεγχο και την πλήρη ιδιοκτησία της ThyssenKrupp η οποία εξαγόρασε την HDW και απέκτησε το σύνολο του πακέτου της Ferrostall.

Τα όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια ισχύος των συμφωνιών μεταξύ των Γερμανών κατασκευαστών και ιδιοκτητών των ναυπηγείων και της Ελληνικής Κυβέρνησης ερευνώνται ήδη από την ελληνική δικαιοσύνη η οποία με την απόφασή της τον Οκτώβριο του 2013 επέβαλε στον υπεύθυνο για την υπογραφή των συμβάσεων, Υπουργό κ. Άκη Τσοχατζόπουλο, τους συγγενείς και τους συνεργάτες του, πολυετείς ποινές κάθειρξης σε πρώτο βαθμό για ξέπλυμα μαύρου χρήματος που έλαβαν από τους Γερμανούς κατασκευαστές των υποβρυχίων αλλά και προξενηθείσες στο Ελληνικό Δημόσιο ζημίες πολλών εκατομμυρίων ευρώ. Μια ακόμη δίκη θα διεξαχθεί με κατηγορουμένους από το ΥΠΕΘΑ και τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά για την ίδια υπόθεση. Αναπάντητο, όμως, παραμένει το ερώτημα γιατί δεν διώχθηκαν και οι Γερμανοί συνεργοί του πρώην Υπουργού. Σε κάθε περίπτωση ερευνητέα είναι όλα τα γεγονότα που σχετίζονται με την κατάρτιση και υλοποίηση των ανωτέρω συμβάσεων και προετοίμασαν το έδαφος για την καταστροφική εκτελεστική συμφωνία του 2010.

Η εκτελεστική συμφωνία του 2010 (Νόμος 3885/2010)

Μετά από την καταγγελία των συμβάσεων 012Β/00 και 021Β/02 από την Γερμανική HDW στις 21/9/2009 ακολούθησε σειρά διερευνητικών επαφών και διαπραγματεύσεων και στη συνέχεια η αρμόδια υποεπιτροπή της Βουλής με πλειοψηφία που σχηματίσθηκε από τους βουλευτές του  ΠΑΣΟΚ και του ΛΑΟΣ ενέκρινε την υπογραφή συμφωνίας-πλαισίου μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και των εταιρειών ThyssenKrupp Marine Systems AG, Howaldtswerke Deutsche Werft GmbH (HDW), Abu Dhabi MAR LLC και ΕΝΑΕ η οποία υπεγράφη στις 18 Μαρτίου του 2010. Το νομοσχέδιο για την κύρωση της κύριας σύμβασης έφερε τις υπογραφές των κ.κ. Γιώργου Παπακωνσταντίνου, Ευάγγελου Βενιζέλου, Χάρη Παμπούκη, Λούκας Κατσέλη, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και Παναγιώτη Μπεγλίτη. Η κύρια εκτελεστική συμφωνία  ενσωματώθηκε  «σε σχέδιο» σε νόμο που εισήχθη στην Ολομέλεια της Βουλής και υπερψηφίστηκε μόνο από το ΠΑΣΟΚ και το ΛΑΟΣ.  Ο σχετικός Νόμος 3885/2010 δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ στις 29.9.2010. Η εκτελεστική συμφωνία υπεγράφη τελικά στις 30 Σεπτεμβρίου του 2010 από τον τότε υπουργό Οικονομικών κ. Γιώργο Παπακωνσταντίνου, τον κ. Ευάγγελο Βενιζέλο, τότε Υπουργό Εθνικής Άμυνας  και τον κύριο Σάφα.

Με την ανωτέρω συμφωνία έγιναν αμοιβαία αποδεκτά τα εξής:

(α) Στο πλαίσιο του προγράμματος ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ συμφωνήθηκε να παραληφθεί το υποβρύχιο ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ με το κλείσιμο της Συμφωνίας, και τα υπόλοιπα τρία (3) υποβρύχια να παραληφθούν μετά την ολοκλήρωση των απαραίτητων εργασιών και δοκιμών.

(β) Στο πλαίσιο του προγράμματος Neptune II συμφωνήθηκε η ολοκλήρωση των εργασιών εκσυγχρονισμού στο υποβρύχιο ΩΚΕΑΝΟΣ και η παραγγελία δυο (2) νέων υποβρυχίων τύπου 214, αντί του εκσυγχρονισμού δυο (2) υποβρυχίων τύπου 209.

(γ) Το Ελληνικό Δημόσιο αποδέχτηκε να καταβάλει 117 εκατ. ευρώ στην HDW για πρόσθετα υλικά (excess materials) τα οποία η γερμανική εταιρεία ισχυρίστηκε ότι είχαν αγοραστεί πριν την Εκτελεστική Συμφωνία για τον εκσυγχρονισμό των υποβρυχίων τύπου 209, που τελικά δεν έγινε εξαιτίας της Συμφωνίας αυτής.

Ο ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ παραδόθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2010. Οι νέες ημερομηνίες παράδοσης των υπόλοιπων υποβρυχίων είχαν ως εξής:

A. Πρόγραμμα ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ

Υ/Β ΠΙΠΙΝΟΣ : Απρίλιος 2012 + 3 μήνες χάριτος = Ιούλιος 2012

Υ/Β ΜΑΤΡΩΖΟΣ : Φεβρουάριος 2013 + 3 μήνες χάριτος = Μάιος 2013

Υ/Β ΚΑΤΣΩΝΗΣ : Δεκέμβριος 2013 + 3 μήνες χάριτος = Μάρτιος 2014

B. Πρόγραμμα NEPTUNE II

Y/B ΩΚΕΑΝΟΣ: Μάιος 2012

Υ/Β 214 Νο 1: 27 Ιουλίου 2018

Υ/Β 214 Νο 2: 27 Ιουλίου 2019

Με τον Νόμο 3885/2010 το Ελληνικό Δημόσιο παραιτήθηκε από οποιαδήποτε απαίτησή του σε βάρος των Γερμανών, αποδέχθηκε ως αληθή τα αποτελέσματα των δοκιμών του ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗ που διεξήχθησαν το 2008, επέστρεψε στην HDW τις εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης της κύριας σύμβασης και καθιέρωσε έναν μηχανισμό επιβολής κυρώσεων, που είναι ουσιωδώς διαφορετικός από τα ισχύοντα στο εθνικό και κοινοτικό δίκαιο δημοσίων συμβάσεων. Ειδικότερα, σε περίπτωση υπερημερίας του αναδόχου το εθνικό και κοινοτικό δίκαιο δημοσίων συμβάσεων προστατεύει το δικαίωμα της αναθέτουσας αρχής να αποδεσμευθεί από τον ασυνεπή αντισυμβαλλόμενο και να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της αζήμια μέσω άλλων προμηθευτών, ενώ στην περίπτωση των υποβρυχίων ο Νόμος 3885/2010 απέκλεισε οποιαδήποτε τέτοια δυνατότητα, οριστικοποίησε την ομηρία του ελληνικού Δημοσίου από τους Γερμανούς και καθιέρωσε μια δυνατότητα καταγγελίας ασύμφορη για το Ελληνικό Δημόσιο και επωφελή για τον ασυνεπή ανάδοχο αφού δεν οδηγεί ούτε σε κατάπτωση εγγυητικών επιστολών, ούτε σε αποκατάσταση της αποθετικής ζημίας του Πολεμικού Ναυτικού.

Επιπρόσθετα, το Ελληνικό Δημόσιο παραιτήθηκε από οποιαδήποτε απαίτησή του εξαιτίας των Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων (ΑΩ) που δεν υλοποίησε προσηκόντως η HDW. H παραίτηση αυτή έρχεται σε αντίθεση με την επιλογή της ίδιας Πολιτικής Ηγεσίας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας (κ.κ. Ευάγγελος Βενιζέλος και Παναγιώτης Μπεγλίτης) να θεσμοθετήσει την μετάβαση σε ΑΩ «νέου τύπου» με το άρθρο 87 του Νόμου 3883/2010, το οποίο εξουσιοδότησε τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας να καθορίσει μετά από διαβούλευση με τους συλλογικούς φορείς της αμυντικής βιομηχανίας το αντικείμενό τους, πράγμα που ποτέ δεν έγινε.

Τελικώς με την θέση σε ισχύ του Νόμου 3885/2010 η γερμανική ιδιοκτησία των ΕΝΑΕ απέφυγε οποιαδήποτε κύρωση για την συμβατική της ασυνέπεια μέχρι τον Σεπτέμβριο 2009, «ξεφορτώθηκε» ΑΩ αξίας 250 εκ. ευρώ μαζί με ενδεχόμενες ευθύνες για πλαστά και εικονικά τιμολόγια υλοποίησης ΑΩ πίσω από τα οποία ευλόγως μπορεί να πιθανολογηθεί, σύμφωνα με την προηγούμενη εμπειρία, ότι κρύβονταν «μίζες» και επιπλέον έλαβε μια νέα παραγγελία αξίας σχεδόν 1 δισ. ΕΥΡΏ.

Όσο για την ζημία του Ελληνικού Δημοσίου από την μη εκτέλεση των συμφωνημένων ΑΩ, ήδη αυτή είχε τονιστεί στην από 3 Αυγούστου 2011 έκθεση του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, μέλους της Ειδικής Διαρκούς Επιτροπής Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων σχετικά με τα κρισιμότερα στοιχεία για τις συμβάσεις των υποβρυχίων 214 και 209 και τις αντίστοιχες συμβάσεις ΑΩ.

Τεράστια, όμως, ερωτήματα εγείρει και η προσθήκη που κατατέθηκε σε νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας (ήδη Νόμος 3892/2010) με πρωτοβουλία του τότε Υπουργού Εθνικής Άμυνας κ. Ε. Βενιζέλου σύμφωνα με την οποία εγκρίνεται η μεταβίβαση των ΕΝΑΕ στην εταιρεία Privinvest με ιδιοκτήτη τον κ. Ισκαντάρ Σάφα ο οποίος έκτοτε είναι αποκλειστικός κύριος των ναυπηγείων Σκαραμαγκά. Τελικώς, οι διθύραμβοι της Κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και του κ. Ευάγγελου Βενιζέλου για την μεγάλη επένδυση στα ναυπηγεία κατέληξαν σε έναν (1) ενδιάμεσο και μια (1) εταιρεία με μετοχικό κεφάλαιο 25.000 ευρώ (!!!) και με μηδενική δυνατότητα μεταφοράς τεχνογνωσίας. Αυτό που πρέπει πάντως και σε κάθε περίπτωση να ερευνηθεί είναι αν τα ποσά που εκταμιεύθηκαν σε εφαρμογή της εκτελεστικής συμφωνίας κατέληξαν στα ταμεία της Privinvest και όχι στα ταμεία των ΕΝΑΕ όπως προέβλεπε η αρχική συμφωνία και να διευκρινιστούν τα πραγματικά γεγονότα, οι διαδικασίες αλλά και νομικά ερωτήματα που σχετίζονται με τις συναφείς τροπολογίες. Αναπάντητα ερωτηματικά αφήνει το άρθρο 10 παρ. 4 του ίδιου νόμου για το οποίο είναι απαραίτητο να ξεκαθαριστεί εάν εμπόδισε φορολογικούς ελέγχους τόσο της κύριας σύμβασης, όσο και της σύμβασης αντισταθμιστικών ωφελημάτων και τελικά ωφέλησε περαιτέρω τους Γερμανούς πρώην ιδιοκτήτες των ναυπηγείων.

Η κατάσταση μετά την εκτελεστική συμφωνία

Α. Κατά την υπογραφή της εκτελεστικής συμφωνίας οι πληρωμές που έγιναν από το Ελληνικό Δημόσιο, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, φτάνουν στα 357.700.000 ευρώ ενώ μετά την εκτελεστική συμφωνία καταβλήθηκαν 362.750.000 ευρώ. Ως εκ τούτου προκύπτει ότι η εκτελεστική συμφωνία έχει στοιχίσει μέχρι στιγμής στο Ελληνικό Δημόσιο 720.450.000 ευρώ ενώ το υπολειπόμενο τίμημα είναι 1.321.000.000 ευρώ.

Πρέπει να ερευνηθεί δε αν τα ποσά αυτά καταβλήθηκαν απευθείας στα ΕΝΑΕ όπως θα ήταν το αναμενόμενο ή αν καταβλήθηκαν σε τρίτες ως προς τα ΕΝΑΕ εταιρείες. Η επιτροπή της Βουλής θα πρέπει να εξετάσει κάθε πληρωμή που πραγματοποιήθηκε από το ΥΠΕΘΑ την περίοδο και με αφορμή την επίδικη σύμβαση, πριν την υπογραφή της και μετά από αυτή, να προσκομισθούν όλα τα σχετικά έγγραφα, τραπεζικοί λογαριασμοί, εντολές πληρωμών και οι δικαιούχοι.

Β. Από τη συνολική αρχική αγορά των επτά Υποβρυχίων της αρχικής σύμβασης όπως περιγράφονται παραπάνω συνολικού τιμήματος 2.250.000.000 αλλά και με τις τροποποιήσεις που επέφερε η εκτελεστική συμφωνία, επίσης όπως περιγράφηκαν παραπάνω που αύξησε το συνολικό τίμημα κατά 1.240.000.000 παραδόθηκε μέχρι σήμερα μόνο ένα υποβρύχιο τύπου S214 (Παπανικολής). Τρία Υ/Β τύπου S214 τα οποία ναυπηγήθηκαν και ένα τύπου S209 που εκσυγχρονίστηκε στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά με ποσοστό ναυπήγησης μεταξύ 75%-85% βρίσκονται σήμερα εγκαταλελειμμένα στα Ναυπηγεία, , ασυντήρητα και ανασφάλιστα με άμεσο κίνδυνο ολικής ή μερικής καταστροφής. Δύο ακόμα υποβρύχια τύπου S214 που παραγγέλθηκαν το έτος 2010 και για τα οποία πληρώθηκαν ήδη 130.000.000 Ευρώ δεν υπάρχουν ούτε στα χαρτιά.

Γ. Τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά ουσιαστικά ουδέποτε λειτούργησαν μετά την μεταβίβαση τους στην Privinvest, συμφερόντων Ισκαντάρ Σάφα ενώ από το Μάιο του 2012 λειτούργησαν με το προσωπικό απασχολούμενο εκ περιτροπής 1 μέρα την εβδομάδα και από 1/10/2013 έχουν διακόψει οριστικά κάθε λειτουργία, εγκαταλειφθέντα οριστικά από τον πρώην ιδιοκτήτη τους, και το προσωπικό παραμένει απλήρωτο για παραπάνω από 18 μήνες.

Δ. Πέρα από τα 360.000.000  περίπου που το ελληνικό δημόσιο έχει καταβάλει σε εταιρείες συμφερόντων Σάφα σε εκτέλεση των μεταξύ τους συμβάσεων, χωρίς να εκτελεστεί οποιαδήποτε εργασία ναυπήγησης, αυτή τη στιγμή απειλείται να καταβάλει περαιτέρω αποζημίωση ύψους 1.000.000.000 ευρώ λόγω της προσφυγής Σάφα στο Διεθνές Εμπορικό Δικαστήριο (I.C.C.). Η επιτροπή της Βουλής θα πρέπει να ερευνήσει ενδελεχώς ποιες ενέργειες έχουν γίνει από τους αρμόδιους Υπουργούς και δημόσιες υπηρεσίες για την αποτελεσματική νομική Άμυνα του Ελληνικού Δημοσίου απέναντι στις διεκδικήσεις του Σάφα και αν υπήρξαν ενέργειες οι οποίες ενδεχομένως με πρόθεση έβλαψαν την υπερασπιστική θέση του Ελληνικού Δημοσίου, ωφελώντας τον αντίδικό του.

Αντικείμενα Έρευνας

    1.Το ελληνικό δημόσιο διατήρησε σταθερή προτίμηση στα υποβρύχια της HDW, τα οποία η Ελλάδα παραγγέλνει πριν από οποιαδήποτε άλλη χώρα για τους γνωστούς πλέον λόγους. Εκ του αποτελέσματος, είναι σήμερα σαφές ότι η ιδιότυπη αυτή «αποκλειστικότητα» της γερμανικής εταιρείας που συνεχίσθηκε και μετά το 2010 δεν ευνόησε το δημόσιο συμφέρον. Για το λόγο αυτό, με σκοπό τη βελτιστοποίηση και τη θεσμική θωράκιση της λήψης αποφάσεων σε ζητήματα προμήθειας στρατιωτικού εξοπλισμού, είναι απαραίτητο να διερευνηθούν σε βάθος η διαδικασία, τα κριτήρια και τα συλλογικά όργανα, που «έδεσαν» για δεκαετίες το Ελληνικό Δημόσιο σε συγκεκριμένους προμηθευτές πίσω από τους οποίους κρύβονται αθέμιτες πρακτικές.

2.Η Ελλάδα δεν αποτέλεσε το μοναδικό θύμα των αθέμιτων πρακτικών της HDW. Ενδεικτικά και μόνον αναφέρεται ότι η γερμανική εταιρεία από το 1987 έως το 2005 μπήκε στην «μαύρη λίστα» του ινδικού πολεμικού ναυτικού για «μίζες» και το 2011 ξεκίνησε έρευνα σε βάρος της και πάλι για «μίζες» σχετικά με την πώληση υποβρυχίων στην Νότιο Κορέα. Στην 17/1/2013, κατά την διάρκεια ομιλίας του στην Ολομέλεια της Βουλής ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος επιβεβαίωσε την χρήση τέτοιων πρακτικών.

Εισηγούμενος την ψήφιση του Νόμου 3885/2010, ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος υποστήριξε ότι η παραίτηση του Ελληνικού Δημοσίου από τις συμβατικές του απαιτήσεις σε βάρος των Γερμανών υπήρξε επωφελής! Η αλήθεια, όμως, είναι ότι μια τέτοια παραίτηση, όχι μόνο είναι αυτοδικαίως άκυρη ως αντίθετη σε διεθνή συνθήκη (Σύμβαση ΟΟΣΑ για την καταπολέμηση της δωροδοκίας αλλοδαπών δημόσιων λειτουργών στις διεθνείς επιχειρηματικές συναλλαγές – Νόμος 2656/1998) με υπερνομοθετική ισχύ, αλλά και επιφέρει μόνον ζημία, αφού στο κόστος ναυπήγησης των υποβρυχίων είναι πλέον κοινός τόπος ότι προστίθενται και οι «μίζες». Ουδέποτε το Ελληνικό Δημόσιο και ουδείς εκ των αρμοδίων Υπουργών επέβαλαν οποιαδήποτε κύρωση στην HDW για τις δωροδοκίες Ελλήνων αξιωματούχων και για το λόγο αυτό πρέπει να διερευνηθούν οι κάθε είδους ευθύνες τους.

3.Η επιλογή του προσφορότερου αγοραστή των ΕΝΑΕ δεν έγινε με διαφανείς διαγωνιστικές διαδικασίες, αλλά αποτέλεσε το προϊόν προσωπικών επαφών Υπουργών με διευθυντικά στελέχη και ταξιδιών στο εξωτερικό. Μέχρι και σήμερα δεν έχει καταστεί γνωστό ποιά ήταν τα κριτήρια επιλογής του κ. Ισκαντάρ Σάφα, με ποιούς άλλους υποψήφιους αγοραστές συγκρίθηκε, ποια μεθοδολογία ακολουθήθηκε για την σύγκρισή του με αυτούς και σε ποιά τελικά σημεία αποδείχθηκε συμφερότερος για το Ελληνικό Δημόσιο. Για τον λόγο αυτό είναι αναγκαίο να εξεταστεί η ευθύνη όλων των συναρμόδιων Υπουργών.

4.Ο Νόμος 3885/2010 δεν πέτυχε κανέναν από τους διακηρυγμένους στόχους του. Ειδικότερα:

Ο «επενδυτής» δεν ήρθε ποτέ. Ούτε η ABU DHABI MAR, ούτε η PRIVINVEST, ούτε και οποιοσδήποτε άλλος προέβη σε οποιαδήποτε επένδυση στα ΕΝΑΕ. Η εταιρεία του κ. Ισκαντάρ Σάφα δεν προέβη σε καμία μεταφορά τεχνογνωσίας προς τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Είναι χαρακτηριστικό ότι, μετά την καταγγελία των συμβάσεων υπεργολαβίας από την HDW, περιήλθε σε οριστική αδυναμία διεξαγωγής οποιασδήποτε εργασίας. Όσο για την οικονομική της φερεγγυότητα, αρνείται να χρηματοδοτήσει έστω την μισθοδοσία των εργαζομένων, εάν δεν πληρώνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα από το Ελληνικό Δημόσιο. Οι διαβεβαιώσεις της Πολιτικής Ηγεσίας όλων των συναρμόδιων Υπουργείων, καθώς και των αξιωματούχων τους, αποδείχθηκαν εκ του αποτελέσματος ανακριβείς και πρέπει να ελεγχθούν τόσο τα πραγματικά περιστατικά, που οδήγησαν στην διατύπωσή τους, όσο και οι σκοπιμότητες, που τελικά εξυπηρετήθηκαν. Επίσης πρέπει να διασαφηνιστεί ο χρόνος καταγγελίας της υπεργολαβικής σύμβασης για να διαπιστωθεί αν και για πόσο χρόνο το ελληνικό δημόσιο συνέχιζε να καταβάλει χρηματικά ποσά παρά την προφανή αδυναμία των ΕΝΑΕ να εκτελέσουν το έργο. Τέλος, έρευνα πρέπει να διεξαχθεί και αναφορικά  με την ακρίβεια των εκθέσεων, που συνέταξε, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του Ν. 3885/2010, η εταιρεία Lazard για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου και αφορούσαν τον έλεγχο της αξιοπιστίας της ADM προς την οποία θα μεταβιβάζονταν τα ΕΝΑΕ καθώς και να διευκρινισθεί αν έγινε αντίστοιχος έλεγχος για την Privinvest του κυρίου Σάφα στην οποία στη συνέχεια μεταβιβάστηκαν τα ΕΝΑΕ με την τροπολογία του νόμου 3892/2010.

5.Εκ του αποτελέσματος, οι πληρωμές δεν συνδέθηκαν ποτέ με την πρόοδο των εργασιών. Μετά τον Νόμο 3885/2010 το Ελληνικό Δημόσιο έφτασε στο σημείο να έχει καταβάλει το 96% του τιμήματος ενός προγράμματος ναυπήγησης τεσσάρων (4) υποβρυχίων, αλλά να έχει παραλάβει μόνο τον ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗ. Επίσης, καταβλήθηκαν 132.250.000 ευρώ για την ναυπήγηση δυο (2) νέων υποβρυχίων τύπου 214, χωρίς οι εργασίες να έχουν έστω ξεκινήσει, και 107 εκατ. ευρώ για «πρόσθετα υλικά», τα οποία δεν παραλήφθηκαν ποτέ, ενώ, ακόμα και εάν παραληφθούν, η χρησιμότητά τους είναι αμφίβολη.

6.Το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει στην κατοχή του εγγυητικές επιστολές των νέων αγοραστών, από τις οποίες να μπορεί να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του παρά τις τεράστιες προκαταβολές. Το μετοχικό κεφάλαιο της ιδιοκτήτριας των ΕΝΑΕ εταιρείας ανέρχεται σε μόλις 25.000 ευρώ (!) και, φυσικά, δεν επαρκεί για την είσπραξη των απαιτήσεων του Πολεμικού Ναυτικού. Κατά συνέπεια, η θέση του σήμερα είναι αποδυναμωμένη. Η επιλογή να αφεθεί το Ελληνικό Δημόσιο «γυμνό» με τον νόμο 3885/2010 σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν αλλά και με ότι αρμόζει σε τέτοιες περιπτώσεις απέναντι στον νέο ιδιοκτήτη των Ναυπηγείων υπήρξε καταστροφική για τα συμφέροντά του και πρέπει να εξεταστεί ο ρόλος όσων ευθύνονται γι’ αυτό.

7.Ο Νόμος 3885/2010 δεν κατοχύρωσε επαρκές σύστημα προστασίας των συμφερόντων του Ελληνικού Δημοσίου σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης και με λεόντειες ρήτρες περιέφερε το Πολεμικό Ναυτικό σε θέση αισθητά δυσμενέστερη από εκείνη την οποία έχει στις υπόλοιπες δημόσιες συμβάσεις, που καταρτίζει. Είναι χαρακτηριστική επί του προκειμένου η διορατική πρόβλεψη του ΣΥΡΙΖΑ, όπως διατυπώθηκε στην από 3 Αυγούστου 2011 έκθεση του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, μέλους της Ειδικής Διαρκούς Επιτροπής Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων σχετικά με τα κρισιμότερα στοιχεία για τις συμβάσεις των υποβρυχίων 214 και 209 και τις αντίστοιχες συμβάσεις ΑΩ: «Ο νόμος 3885/2010 δεν επιλύει το πρόβλημα, καθώς ουσιαστικά δεν αναγνωρίζει και δεν ανατρέπει τις αδυναμίες των δύο κύριων συμβάσεων (για παράδειγμα, ως προς τον τρόπο καταβολών του Δημοσίου ή τις ποινικές ρήτρες), αλλά τις επαναλαμβάνει και τις αναβιβάζει σε νόμο του κράτους. Δεν εξασφαλίζει την βιωσιμότητα των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, αλλά ούτε και την παραλαβή των υποβρυχίων».

8.Ο Νόμος 3885/2010, σε συνδυασμό με το άρθρο 10 παρ. 4 του Νόμου 3892/2010, υπήρξε ιδιαίτερα αποτελεσματικός στην συγκάλυψη του σκανδάλου των ΑΩ, που όφειλε η γερμανική ιδιοκτησία των Ναυπηγείων. Σε αντίθεση με την πολιτική επιλογή της τότε Πολιτικής Ηγεσίας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας να παράσχει προθεσμία υλοποίησης ΑΩ νέου τύπου σε όλες τις εταιρείες, που βαρύνονταν με ανεκτέλεστες συμβάσεις Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων, στην περίπτωση της HDW η παροχή AΩ αφενός καταργήθηκε εντελώς, αφετέρου απαγορεύθηκε ο περαιτέρω έλεγχος της υλοποίησής τους από το ΣΔΟΕ. Με βάση τα δημοσιοποιημένα στοιχεία, η ζημία του Ελληνικού Δημοσίου από την μη υλοποίηση των οφειλόμενων ΑΩ ξεπερνά τα 250 εκατ. ευρώ και φυσικά πρέπει να ερευνηθούν σε βάθος τα αίτια και οι υπαίτιοι του συγκεκριμένου σκανδάλου.

9. Ο Νόμος 3885/2010 δεν προνόησε για την ακριβοδίκαιη επίλυση του χρονίζοντος προβλήματος προμήθειας τορπιλών βαρέως τύπου. Υπό την πιο καλόπιστη ερμηνευτική του προσέγγιση, ο παραπάνω Νόμος απλώς θεσμοθέτησε διαδικαστικό πλεονέκτημα της γερμανικής κατασκευάστριας εταιρείας τέτοιων τορπιλών, χωρίς όμως και να διασφαλίζει την ολοκλήρωση της προμήθειας. Η επιλογή αυτή δεν προξενεί έκπληξη, αφού η προμήθεια μειζόνων οπλικών συστημάτων χωρίς πυρομαχικά αποτελεί το σήμα κατατεθέν των Κυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Είναι, όμως, αναγκαίο να διερευνηθεί η ζημία του Πολεμικού Ναυτικού από αυτήν την παράλειψη και να αποδοθούν προσηκόντως οι κάθε είδους ευθύνες, όπως και να διερευνηθεί το πραγματικό τελικό κόστος της προμήθειας.

10.Ακόμη μεγαλύτερα είναι τα ερωτηματικά, που πρέπει να απαντηθούν για την διαχείριση της σύμβασης από την Κυβέρνηση του κ. Αντώνη Σαμαρά. Οι «λύσεις» του κ. Νίκου Αναστασόπουλου και ο ανεπίσημος τρόπος με τον οποίο κοινοποιήθηκαν μέσω φίλα προσκείμενων ΜΜΕ αφήνουν πολλά ερωτηματικά αναπάντητα  τα οποία πρέπει να απαντηθούν. Όπως επίσης είναι κρίσιμο να διευκρινιστούν οι λόγοι για τους οποίους η ελληνική κυβέρνηση δεν προχώρησε σε καταγγελία της εκτελεστικής συμφωνίας όταν θεμελίωσε το αντίστοιχο δικαίωμα.

11.Η διαχείριση της υπόθεσης των υποβρυχίων της περιόδου 2010 έως σήμερα παρουσιάζει ομοιότητες με εκείνη της περιόδου 2004 -2009. Τα ΕΝΑΕ υστερούν στην επίτευξη των συμβατικών στόχων, αλλά το Ελληνικό Δημόσιο δεν επιβάλλει καμία συμβατική κύρωση, ούτε και καταγγέλλει τις συμβάσεις. Επίσης, δεν ανέλαβε καμία πρωτοβουλία τροποποίησης των συμβάσεων, που είχε καταρτίσει το ΠΑΣΟΚ. Κατά τραγική ειρωνεία, το αποτέλεσμα ήταν και πάλι το ίδιο: η ιδιοκτησία των Ναυπηγείων προσφεύγει σε διαιτησία, οι εργαζόμενοι παραμένουν απλήρωτοι και το Ελληνικό Δημόσιο απειλείται να καταβάλει αποζημίωση ύψους 1 δις ευρώ αν ευδοκιμήσει η αγωγή του κ. Σάφα. Είναι ανάγκη να εξεταστεί ποιές είναι οι αιτίες αυτού του «πισωγυρίσματος», ποιοί είναι οι υπαίτιοι και ποιά είναι τελικά η λύση στο πρόβλημα.

12.Οι Κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ απέτυχαν παταγωδώς στην διαχείριση του ζητήματος των κρατικών ενισχύσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν κατάφεραν να αποτρέψουν το κλείσιμο του εμπορικού τμήματος των ΕΝΑΕ –εξαιτίας και της απαράδεκτης παρέμβασης των ανταγωνιστικών ναυπηγείων Ελευσίνας στην ΕΕ. Εξάλλου, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ δεν κατάφεραν  να υλοποιήσουν ούτε καν την - καταστροφική για την παραγωγική ανασυγκρότηση των Ναυπηγείων - «λύση» της εκποίησης των μη στρατιωτικών υποδομών των ΕΝΑΕ, την οποία μόνες τους διαπραγματεύτηκαν και συμφώνησαν. Η πρωτοφανής, αλλά και περίεργη, αυτή «διοικητική αναποτελεσματικότητα» αποτελεί μια από τις βασικές αιτίες του σημαντικότερου εμποδίου στην επαναλειτουργία των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά.

13.Κανένα ενδιαφέρον δεν επέδειξαν οι Κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ για την εγκατάλειψη της κατασκευής τροχαίου υλικού από τα ΕΝΑΕ και κυρίως για την απαράδεκτη και άδικη  αντιμετώπιση των εργαζομένων του Τροχαίου Υλικού από τα ΕΝΑΕ.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η υπόθεση των υποβρυχίων του ΠΝ εμφανίζει όλες εκείνες τις παθογένειες που οδήγησαν στην παρακμή την ελληνική ναυπηγική βιομηχανία. Μέσα από τις βλαπτικές για το δημόσιο συμφέρον επιλογές κυβερνητικών στελεχών και αξιωματούχων, αλλά και μέσα από την χαρτογράφηση των πληρωμών, είναι αναγκαίο να βρεθεί η λύση, που θα οδηγήσει στην επαναλειτουργία των Ναυπηγείων, την κατοχύρωση των θέσεων εργασίας, την παράδοση των υποβρυχίων στο ΠΝ και την αναγέννηση της ελληνικής ναυπηγικής βιομηχανίας στο σύνολό της. Επομένως όλα τα ανωτέρω ερωτήματα θα πρέπει να απαντηθούν κατά τη διερεύνηση της υπόθεσης από εξεταστική επιτροπή και να αποκαλυφθούν οι υπεύθυνοι για το διαρκές  έγκλημα και την οικονομική ζημία που υπέστησαν το Ελληνικό Δημόσιο, το Πολεμικό Ναυτικό, η ελληνική οικονομία και, ιδιαιτέρως οι εργαζόμενοι αλλά και οι φορολογούμενοι. Η επιτροπή θα πρέπει πέρα από την διερεύνηση της υπόθεσης και την ανάδειξη των πολιτικών και ενδεχομένως ποινικών ευθυνών που θα προκύψουν να συμβάλει στην εκπόνηση ενός μακροπρόθεσμου και βιώσιμου σχεδίου για την ανάπτυξη της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης μακριά από  προνομιακές σχέσεις με ιδιωτικά συμφέροντα αμφίβολης αξιοπιστίας. Το σχέδιο αυτό, κατά τη γνώμη του ΣΥΡΙΖΑ, προϋποθέτει τη μετάβαση των ΕΝΑΕ σε δημόσιο έλεγχο, διαχείριση και ιδιοκτησία καθώς και τη δημιουργία ενιαίου φορέα υπό δημόσιο και κοινωνικό έλεγχο για την ανασυγκρότηση του συνόλου της ναυπηγικής και ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας της χώρας.

Για τους λόγους αυτούς

Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ - ΕΚΜ που υπογράφουμε την παρούσα προτείνουμε την σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής σύμφωνα με τα άρθρα 68 παρ. 2 του Συντάγματος και 144 επ. του Κανονισμού της Βουλής που θα διερευνήσει τα γεγονότα που σχετίζονται με την επιζήμια παραχώρηση των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά σε ιδιωτικά επιχειρηματικά συμφέροντα, με τις επιζήμιες για τα Ελληνικά Ναυπηγεία ΑΕ συμβάσεις Β12/00 και Β21/02, με την επιζήμια για τα Ελληνικά Ναυπηγεία Α.Ε. κατάρτιση και υλοποίηση της Εκτελεστικής Συμφωνίας ανάμεσα στο Ελληνικό Δημόσιο, τα Ελληνικά Ναυπηγεία ΑΕ, την Howaldtswerke-Deutsche Werft (HDW), την ThyssenKrupp Marine Systems AG και την Abu Dhabi Mar LLC (ADM), η οποία κυρώθηκε με το Νόμο 3885/2010 «Κύρωση των Συμβάσεων που αφορούν το μέλλον των Ελληνικών Ναυπηγείων ΑΕ», και τέλος με την εξασφάλιση των θέσεων εργασίας καθώς και τα προγράμματα των υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού.

Η Εξεταστική Επιτροπή, εφόσον συσταθεί, προφανώς θα αποφασίσει ποια πρόσωπα θα εξετάσει και ποιά έγγραφα θα ζητήσει. Η Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ - ΕΚΜ θεωρεί απαραίτητη την προσκομιδή των παρακάτω εγγράφων, τα οποία επιφυλάσσεται να ζητήσει σε κάθε περίπτωση στο πλαίσιο του ασκούμενου Κοινοβουλευτικού Ελέγχου:

α. κάθε πληρωμή που έχει πραγματοποιηθεί από την υπογραφή των άνω συμβάσεων μέχρι σήμερα, αναφέροντας το ακριβές ποσό, τον λόγο πληρωμής, την σύμβαση την οποία αφορά, τον δικαιούχο της πληρωμής και την ημερομηνία εκταμίευσης του κάθε ποσού.

β. αντίγραφα για την πληρωμή και παραστατικά είσπραξης από τον δικαιούχο της εντολής. Επίσης λεπτομερή στοιχεία του δικαιούχου του λογαριασμού και της Τράπεζας από την οποία πραγματοποιήθηκε η πληρωμή και της Τράπεζας στην οποία μεταφέρθηκε κάθε ποσό πληρωμής.

γ. την ύπαρξη εγγύησης (εγγυητικής επιστολής) υπέρ του Ε.Δ. για την εκταμίευση των ποσών αυτών και την τύχη της μετά την συνεχιζόμενη επί δύο και πλέον έτη διακοπή της λειτουργίας των ΕΝΑΕ.

δ. εάν υφίστανται γεννημένες αξιώσεις του Ε.Δ. κατά των ΕΝΑΕ και των μετόχων τους από τις άνω συμβάσεις και αν το Υπουργείο έχει αναθέσει στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους την διατύπωση γνώμης και την άσκηση δικαστικών ενεργειών για την προάσπιση των συμφερόντων του Δημοσίου. Είναι απαραίτητο να προσκομιστούν, εφόσον υπάρχουν, έγγραφα του Ν.Σ.Κ. αναφορικά με την υφιστάμενη διένεξη του Ε.Δ. με τα ΕΝΑΕ και τους μετόχους τους.

ε. εάν τα Υποβρύχια που ανήκουν κατά το μεγαλύτερο ποσοστό στο Ε.Δ. είναι ασφαλισμένα, και αν όχι, για πόσο χρονικό διάστημα παραμένουν ανασφάλιστα και ποια μέτρα έχουν ληφθεί, και πότε, για την προστασία τους από πρόκληση φθοράς, βλάβης ή καταστροφής τους.

στ. την πλήρη αλληλογραφία μεταξύ εμπλεκόμενων φορέων σχετικά με την ασφάλεια των Υποβρυχίων και τους κινδύνους από την διακοπή λειτουργίας του Ναυπηγείου.

Γ. Δραγασάκης: "Ανάκτηση του μέλλοντος": Προδημοσίευση από τον συλλογικό τόμο, «Κυβέρνηση της Αριστεράς. Δρόμος για το μέλλον ή παρένθεση;».

 

Το παρόν απόσπασμα αποτελεί μέρος από τον συλλογικό τόμο, «Κυβέρνηση της Αριστεράς. Δρόμος για το μέλλον ή παρένθεση;», που θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις «Τόπος» και δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "ΑΥΓΗ" με πρωτοβουλία της ίδιας της εφημερίδας

«Ανάκτηση του μέλλοντος»

 
 ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΔΡΑΓΑΣΑΚΗ

Ο δομικός χαρακτήρας της κρίσης, καθώς και ο συνδυασμός της με την οικολογική κρίση και την κλιματική αλλαγή, καθιστούν αναγκαία την επικαιροποίηση της συζήτησης για το σοσιαλισμό και το περιεχόμενό του, καθώς και της συζήτησης για τους δρόμους μετάβασης σ’ αυτόν, μια συζήτηση που είχε εγκαταλειφθεί προ πολλού και από πολλούς.

Μετά τις εμπειρίες του 20ού αιώνα και την κατάρρευση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού, η επίκληση του «σοσιαλισμού» δεν συνιστά μια απάντηση με αυτονόητο περιεχόμενο. Αντίθετα, υποδηλώνει την ανάγκη για μια επαναθεμελίωση και επαναπροσδιορισμό του νοήματος του σοσιαλισμού σε συνάρτηση με τη δημοκρατία, την ελευθερία, την αειφορία, με τρόπο ώστε να ενσωματώνει την κριτική του παρελθόντος και τις ανάγκες του παρόντος και του μέλλοντος.

Ο «αντικαπιταλισμός», επίσης, του 20ού αιώνα επηρεάστηκε βαθιά από τη νομιμοποίηση που παρέσχε ο κεϋνσιανισμός στην κρατική παρέμβαση, που, πολλές φορές, η επέκτασή της θεωρήθηκε από τη σοσιαλδημοκρατία ως «μετάβαση στο σοσιαλισμό» ή ως «σοσιαλισμός». Αγνοήθηκε το γεγονός ότι η εμπορευματοποίηση και η καπιταλιστική λογική μπορούν να διεισδύουν και να επεκτείνονται και εντός του κράτους και κάτω από το «δημόσιο» κέλυφος. Όπως έχει αποδειχθεί, ένας κρατικός τομέας από μόνος του όχι μόνο δεν αμφισβητεί, αλλά μπορεί να αποδειχθεί ισχυρό στήριγμα της καπιταλιστικής κυριαρχίας.

Ιδιαίτερα μετά τον εκφυλισμό της σοσιαλδημοκρατίας και την κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού, έγινε ακόμη πιο ορατή η ανάγκη για ένα νέο αντικαπιταλισμό, ο οποίος δεν θα περιορίζεται στο δίλημμα «κράτος ή αγορά», αλλά θα αναπτύσσεται στο πεδίο των σκοπών και των κριτηρίων της ανάπτυξης, στα πεδία του κοινωνικού ελέγχου, της αποεμπορευματοποίησης, της υπεράσπισης των δημόσιων αγαθών, του επαναπροσδιορισμού της έννοιας και του περιεχομένου του «δημόσιου χώρου» σε αυτονομία από το κράτος και τις αγορές, στους κοινωνικούς και τους οικολογικούς όρους συνύπαρξης του «ιδιωτικού» με το «δημόσιο», της ανάπτυξης νέων συνεργατικών και αλληλέγγυων μορφών κοινωνικής οικονομίας, και γενικότερα μιας νέας πολιτικής οικονομίας των κοινωνικών αναγκών, στη θέση μιας οικονομίας που κινείται με σκοπό και κίνητρο τη μεγιστοποίηση του κέρδους. Η Αριστερά καλείται να επαν-οριοθετηθεί, σ’ έναν άξονα κοινωνικο-κεντρικό, και όχι κρατικο-κεντρικό ή ιδιωτικο-κεντρικό. Και κυρίως καλείται να δώσει και να κερδίσει μάχες στο πεδίο των ιδεών και των αξιών, νικώντας στα πεδία αυτά το νεοφιλελευθερισμό, ως προϋπόθεση για τη δική της ηγεμονία.

Η κρίση, λοιπόν, δημιουργεί την ανάγκη για μια «μετάβαση», όχι μόνο της κοινωνίας σε νέο παράδειγμα ανάπτυξης αλλά και της ίδιας της Αριστεράς, από ρόλους συμπληρωματικούς ή μονομερώς αμυντικούς σε ρόλους ηγεμονικούς και πρωταγωνιστικούς. Το αποτέλεσμα των εκλογών, τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2012, ήλθε να επιβεβαιώσει αυτή τη διαπίστωση. Όμως αυτό που χρειαζόμαστε τώρα δεν είναι πλέον οι διαπιστώσεις αλλά ένα στρατηγικό σχέδιο δράσης, ένα «master plan» και για την κοινωνία και για την Αριστερά, που θα ιεραρχεί τα πολλαπλά καθήκοντα και θα οργανώνει τη μάχη για το μέλλον.


Ανάκτηση του μέλλοντος

Όλες οι ως τώρα κυβερνήσεις επιδιώκουν άμεσα αποτελέσματα. Αυτό από μόνο του είναι θεμιτό. Το πρόβλημα αρχίζει όταν, όπως έκαναν οι ως τώρα κυβερνήσεις, κυνηγούν το εφήμερο εγκαταλείποντας το μέλλον ή, ακόμη χειρότερα, επιβαρύνοντάς το με την πολιτική τους. Η μακροπρόθεσμη διάσταση του χρόνου είναι, επομένως, από αυτή την άποψη η πιο κρίσιμη. Διότι το μέλλον υποεκπροσωπείται στις προτεραιότητες των κυβερνήσεων αλλά και στα ενδιαφέροντα της πλειοψηφίας της κοινωνίας. Αυτό βέβαια δεν είναι αποτέλεσμα μιας τεχνικής αδυναμίας ή κάποιου φυσικού νόμου. Έχει να κάνει με τη δομή των κυρίαρχων κατεστημένων συμφερόντων και των επιλογών τους.

Το πρόβλημα σήμερα γίνεται πιο σοβαρό και πιο άμεσο διότι πολλά προβλήματα της εποχής μας και πολλές από τις πληγές που άνοιξε η κρίση μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο σε βάθος χρόνου. Για παράδειγμα, η εξάλειψη της ανεργίας, η ανασύσταση του κοινωνικού κράτους και της κοινωνικής ασφάλισης, η αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, η αντιστροφή των αρνητικών δημογραφικών τάσεων, η διαμόρφωση ενός νέου παραγωγικού συστήματος και άλλα συναφή προβλήματα είναι υπόθεση μιας εναλλακτικής πολιτικής, αλλά και ενός σχεδιασμού μακράς κλίμακας.

Τι μπορεί να κάνει μια κυβέρνηση της Αριστεράς; Πώς μπορεί να εντάξει αυτήν τη μακρά κλίμακα του χρόνου σ’ ένα κυβερνητικό πρόγραμμα το οποίο, στην καλύτερη περίπτωση, έχει ως ορίζοντά του την τετραετία; Πώς η ανάκτηση του μέλλοντος δεν θα εκφυλιστεί σε μια χωρίς περιεχόμενο ρητορική;

Το πρώτο είναι να αναγνωρίσει τα προβλήματα, να βοηθήσει την κοινωνία να κατανοήσει τη σημασία τους, να εμπνεύσει και να κινητοποιήσει επιστημονικές δυνάμεις σε Ελλάδα και εξωτερικό και να θέσει σε κίνηση διαδικασίες, δημιουργώντας και τους κατάλληλους θεσμούς για ένα συνολικό και μακροχρόνιο σχέδιο, ένα «master plan», για μια παραγωγική και καινοτόμα Ελλάδα, για μια δημοκρατική, δημιουργική, δίκαιη και αλληλέγγυα κοινωνία, στην οποία αξίζει να ζούμε με αξιοπρέπεια και υπερηφάνεια, εμείς και τα παιδιά μας.

Το δεύτερο είναι να κάνει το μέλλον υπόθεση του παρόντος, στόχους διεκδικήσιμους άμεσα, ακόμη και στο στάδιο που η Αριστερά δρα ως αντιπολίτευση. Το σημαντικό είναι οι διάφορες μεταρρυθμίσεις και αλλαγές, ακόμη και τα άμεσα ανακουφιστικά μέτρα να μην είναι αποσπασματικά ή αλληλοσυγκρουόμενα μεταξύ τους, αλλά -στο μέτρο του δυνατού- να υπηρετούν το στόχο για ένα νέο υπόδειγμα ανάπτυξης, ένα νέο κοινωνικό ήθος, ένα νέο πολιτισμό.

To «νέο» στο νέο παραγωγικό και αναπτυξιακό υπόδειγμα
Σ’ αυτόν το μεσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα εγγράφεται ασφαλώς η παραγωγική ανασυγκρότηση, ο κοινωνικός και οικολογικός μετασχηματισμός, με στόχο ένα νέο παραγωγικό σύστημα και ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης. Είναι θετικό που μεγάλα τμήματα της κοινωνίας συνειδητοποιούν πλέον την ανάγκη αυτήν.

Όμως, ποιο είναι το «νέο» σ’ αυτό το νέο μοντέλο ή παράδειγμα που πρέπει να διαμορφώσουμε; Για τους νεοφιλελεύθερους το «νέο» βρίσκεται σε μια εμβάθυνση του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος, ενώ για τη σοσιαλδημοκρατία το «νέο» βρίσκεται στην τιθάσευση των υπερβολών του νεοφιλελεύθερου μοντέλου και στον έλεγχο κάποιων συμπτωμάτων και «ακροτήτων» του. Και στις δύο περιπτώσεις οι αιτίες της κρίσης δεν θίγονται, ενώ το «νέο παραγωγικό μοντέλο» επαφίεται να διαμορφωθεί από τις δυνάμεις της αγοράς και του ιδιωτικού κέρδους, γεγονός που προεξοφλεί την αποσπασματικότητα και τη μη βιωσιμότητά του, καθώς και την παραγωγή ακόμη μεγαλύτερων ανισοτήτων.

Ένα πραγματικά νέο παραγωγικό σύστημα μπορεί να προκύψει μόνο σε ρήξη με αυτές τις λογικές και τα συμφέροντα που εκπροσωπούν. Διαμορφώνεται σε αντιπαράθεση προς τις αξίες του νεοφιλελευθερισμού, σε ένα μετα-νεοφιλελεύθερο ορίζοντα. Χαρακτηρίζεται από διαρκή κίνηση, μετασχηματισμό, κοινωνικό πειραματισμό που ενθαρρύνεται μάλιστα από δημόσιες πολιτικές. Στο προσκήνιο έρχεται η κοινωνία και οι ανάγκες της, τα προβλήματα της ιεράρχησης και εξισορρόπησής τους, τα ζητήματα των συμμαχιών και συναινέσεων, των θεσμών και των νέων δημόσιων πολιτικών.

Ένα πρώτο χαρακτηριστικό, λοιπόν, του νέου μοντέλου είναι οι νέες αξίες στις οποίες αυτό στηρίζεται, και πριν απ’ όλα η αξία της συνεργασίας, της αλληλεγγύης, της αειφορίας, της ισότητας, σε αντιδιαστολή προς τις αξίες του ανταγωνισμού, του ατομικισμού και του καταναλωτισμού που καλλιεργεί το νεοφιλελεύθερο μοντέλο. Το νέο μοντέλο ανάπτυξης χαρακτηρίζεται επίσης από μεταβατικότητα, είναι ένα μοντέλο «υπό διαμόρφωση», το οποίο, όμως, δεν παίρνει τη μορφή ενός παγιωμένου «καθεστώτος» αλλά αυτοανανεώνεται διαρκώς.

Το «νέο», συνεπώς, προκύπτει από τη δράση των κοινωνικών και οικονομικών υποκειμένων, και είναι αυτό που συνάδει με τις νέες αξίες και ταυτόχρονα αποδεικνύει την κοινωνική του αποτελεσματικότητα και την οικονομική του βιωσιμότητα στην πράξη, κατακτώντας με τον τρόπο αυτόν την κοινωνική του νομιμοποίηση και ισχύ έναντι των παλαιών προτύπων.

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό του είναι ο κοινωνικο-κεντρικός και δημοκρατικός του χαρακτήρας. Πρωταγωνιστής στο νέο μοντέλο ανάπτυξης δεν είναι ούτε το κράτος από μόνο του ούτε οι αγορές, αλλά η ίδια η κοινωνία. Στη νέα σύμπραξη κράτους-αγορών-κοινωνίας, η τελευταία θέτει τους κανόνες με βάση τις ανάγκες, τις δυνατότητες και τις δημοκρατικές επιλογές της, και στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, τις τράπεζες, τις αγορές.

Το κράτος σχεδιάζει, στηρίζει, με δημόσιες πολιτικές και συντονίζει επιτελικά και με σχέδιο τις δράσεις των φορέων της κοινωνίας. Ο δημόσιος τομέας της οικονομίας λειτουργεί με διαφάνεια, δημόσια λογοδοσία, αυστηρότητα στη χρήση των πόρων και κοινωνικό έλεγχο. Ο ιδιωτικός τομέας αναπτύσσει τη δράση του εντός κοινωνικών και οικολογικών δεσμεύσεων. Στο νέο μοντέλο ανάπτυξης εισάγονται και ενθαρρύνονται, ως βασικοί του πυλώνες, συνεργατικές μορφές της οικονομίας και αναπτυξιακές συμπράξεις με ξένο κεφάλαιο και φορείς.

Οι συνεργατικές μορφές της οικονομίας κατανοούνται όχι ως παρίες αλλά ως οργανικό τμήμα του παραγωγικού συστήματος που, με κατάλληλες μορφές, επιτρέπει αφενός την αξιοποίηση ικανοτήτων, δεξιοτήτων, γνώσεων και πρωτοβουλιών των εργαζόμενων και των ανέργων και αφετέρου την ικανοποίηση αναγκών, την προσφορά αγαθών και υπηρεσιών με όρους που δεν στηρίζονται ούτε αποσκοπούν στη μεγιστοποίηση του κέρδους αλλά στην ικανοποίηση αναγκών με όρους οικονομικής βιωσιμότητας, δημοκρατίας, συνεργασίας και συλλογικότητας.

Τέλος, η Δημοκρατία κατανοείται και εντός της παραγωγικής και της οικονομικής διαδικασίας και όχι ως μια σφαίρα πέρα από αυτήν, ως μέσο για το σχεδιασμό και την υλοποίηση της μετάβασης στα νέα παραγωγικά και καταναλωτικά πρότυπα και συστατικό των τελευταίων.

Το νεοφιλελεύθερο μοντέλο χαρακτηρίζεται από τις μεγάλες ανισότητες που δημιουργεί στην κατανομή του πλούτου, των εισοδημάτων, της ισχύος. Το ζητούμενο, όμως, δεν είναι να αμβλύνουμε απλώς τις ανισότητες σε ένα σύστημα που παράγει ανισότητες, αλλά να δημιουργήσουμε νέους όρους παραγωγής εξαρχής πάνω στις αρχές της δικαιοσύνης και της αειφορίας. Γι’ αυτό η αναδιανομή είναι αναγκαία αλλά δεν θα γίνει ποτέ κοινωνικά αποτελεσματική, αν δεν προηγηθεί μια «προδιανομή» ή μια «αναπτυξιακή διανομή», αν δηλαδή ο τρόπος ανάπτυξης δεν περιέχει στο πρωτογενές του στάδιο, ως εσωτερική του διάσταση, την αναβάθμιση της εργασίας και την προστασία του περιβάλλοντος.

Το νέο παραγωγικό μοντέλο προϋποθέτει αξιοπρεπείς αμοιβές για τους εργαζόμενους και τους απόμαχους της δουλειάς, πλήρη εργασιακά δικαιώματα, δυνατότητα ελεύθερης οργάνωσης και διαπραγμάτευσης, επαρκείς δωρεάν κοινωνικές υπηρεσίες για όλους.

Κατά τη διάρκεια μιας περιόδου ανασυγκρότησης, και άρα αναδιαρθρώσεων και κινητικότητας, θα προστατευθεί ο κόσμος της εργασίας και θα αναβαθμιστεί, μέσω της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της αναγνώρισης δεξιοτήτων, η γνωστική ικανότητα, οι ικανότητες σχετικά με τον έλεγχο και τη διαχείριση της παραγωγής, η εφευρετικότητά τους στα τεχνικά και οργανωτικά ζητήματα.

Το ζήτημα του περιβάλλοντος έχει στρατηγική σημασία για τις ανθρώπινες κοινωνίες καθώς αφορά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την προστασία ζωτικών φυσικών πόρων, όπως τα νερά και τα δάση, την οργάνωση της παραγωγής ώστε να ανακυκλώνονται τα χρησιμοποιούμενα υλικά. Πρόκειται για το παρόν αλλά κυρίως για το μέλλον, και επομένως για το σχεδιασμό των ενεργειών που θα καλύψουν όχι μόνο τις άμεσες ανάγκες, αλλά θα εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα και την ομαλή αναπαραγωγή των κοινωνιών όπου θα ζήσουν οι επόμενες γενεές.

Είναι αυτό το ζήτημα που συνηγορεί με τον πιο έντονο τρόπο υπέρ της αναγκαιότητας ενός αναπτυξιακού μοντέλου που θα εμπεριέχει τη σχεδιασμένη προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, αφού αυτή αποτελεί βασική προϋπόθεση για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας της ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής.

Τέλος, το νέο μοντέλο ανάπτυξης απαιτεί τη δική του παραγωγική, τεχνολογική και οργανωτική βάση. Η κοινωνία δεν μπορεί να αναπαραχθεί στην παλιά παραγωγική βάση. Το «τρίγωνο» Ναυτιλία, Τουρισμός, Οικοδομή περικλείει σημαντικές αναπτυξιακές δυνατότητες και για το μέλλον, όμως δεν μπορεί να λειτουργήσει ως «ατμομηχανή» ενός βιώσιμου παραγωγικού συστήματος.

Το νεοφιλελεύθερο μοντέλο προσφέρει ως διέξοδο τη στροφή του ιδιωτικού κεφαλαίου σε τομείς του κοινωνικού κράτους που «απελευθερώνει» προς όφελός του μέσω των ιδιωτικοποιήσεων. Η ιδιωτική εκπαίδευση, η ιδιωτική περίθαλψη, η ιδιωτική ασφάλιση, οι ιδιωτικές κοινωνικές υποδομές είναι οι «νέες κατευθύνσεις» ανάπτυξης που το νεοφιλελεύθερο μοντέλο προσφέρει με κίνητρο τη φτηνή εργασία, την επιδοτούμενη κερδοφορία και ασυδοσία. Όμως, στην περίπτωση αυτή, η κοινωνία θα γίνει ακόμη πιο άνιση, ενώ δεν μπορεί να προκύψει ένα βιώσιμο παραγωγικό σύστημα και μάλιστα «εξωστρεφές».

Η νέα παραγωγική βάση της κοινωνίας είναι ένα ερώτημα ανοικτό στον επιστημονικό και τον κοινωνικό διάλογο. Όμως οι μέχρι τώρα μελέτες και συζητήσεις πείθουν ότι υπάρχουν δυνατότητες για ένα βιώσιμο παραγωγικό σύστημα, ικανό να απαντά στις εσωτερικές ανάγκες και σε ανάγκες της διεθνούς ζήτησης.

Το ρόλο της «ατμομηχανής», που παραδοσιακά έπαιξε η οικοδομή, τώρα πρέπει να τον παίξουν συμπλέγματα βιομηχανικών δραστηριοτήτων και παραγωγικών υπηρεσιών, όπως το διατροφικό σύμπλεγμα, δραστηριότητες συνδεδεμένες με το υπό διαμόρφωση νέο ενεργειακό μοντέλο, καθώς και νέοι κλάδοι με καινοτόμες και δημιουργικές δραστηριότητες, βασισμένες στη γνώση και τις επιστήμες, που έχουν ήδη αναπτυχθεί στη χώρα μας σε μικρό όμως βαθμό. Τέλος, η Ελλάδα μπορεί να καταστεί ένα διεθνές κέντρο γραμμάτων και τεχνών, και η παιδεία, σε σύνδεση με την έρευνα και τον πολιτισμό, μπορούν να γίνουν πόλος ανάπτυξης στο πλαίσιο του νέου παραγωγικού συστήματος.

dragasakis.gr και avgi.gr

Σαν σήμερα, εκδίδεται «Η Καταγωγή των Ειδών» του Δαρβίνου.

Σαν σήμερα, το 1859 εκδόθηκε το πασίγνωστο έργο του Κάρολου Δαρβίνου «Η Καταγωγή των Ειδών», επιστημονικό σύγγραμμα που θεωρείται ότι έθεσε τις βάσεις της εξελικτικής βιολογίας. Το έργο προκάλεσε αντιδράσεις στην εποχή του, καθώς ερχόταν σε σύγκρουση με τις θρησκευτικές θεωρίες περί δημιουργίας του κόσμου, ωστόσο η αποδοχή της δαρβινικής θεωρίας είναι πλέον καθολική.



Με το έργο του «Η Καταγωγή των Ειδών» , ο Βρετανός φυσιοδίφης, γεωλόγος και συγγραφέας παρουσίασε πρώτη φορά τη θεωρία του σχετικά με την εξέλιξη των ειδών. Εισήγαγε την άποψη ότι οι πληθυσμοί εξελίσσονται από γενιά σε γενιά με τη διαδικασία της φυσικής επιλογής, βασιζόμενος σε σειρά από στοιχεία που προέρχονταν από παρατηρήσεις, πειράματα και επιστημονικές συζητήσεις. Η θεωρία της εξέλιξης αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της βιολογίας σήμερα. Ο Δαρβίνος είχε αναπτύξει τη θεωρία του μετά από πολυετείς μελέτες, ιδιαίτερα στο πενταετές ταξίδι του με το πλοίο Beagle (Ιχνηλάτης) που εξερευνούσε τις ακτές της Νοτίου Αμερικής. Εκεί μελέτησε την ποικιλομορφία των ειδών μέσα από απολιθώματα, ζώντες οργανισμούς και γεωλογικά χαρακτηριστικά. Η θεωρία του είχε σχηματιστεί χρόνια πριν την έκδοσή της, ωστόσο η επίγνωση ότι οι ιδέες του θα θεωρούνταν «αιρετικές» τον ώθησαν να κρατήσει τη μελέτη του μυστική.
Πολλοί επιστήμονες είχαν υποστεί τιμωρίες και είχαν καταστρέψει την καριέρα τους για παρόμοιες ιδέες, επομένως ο ίδιος ήθελε να συγκεντρώσει όσο ισχυρότερες αποδείξεις μπορούσε. Ο λόγος που ο Δαρβίνος αποφάσισε να δημοσιεύσει την «Καταγωγή των Ειδών» νωρίτερα απ’ότι υπολόγιζε, ήταν ένας άλλος επιστήμονας, ο Άλφρεντ Γουάλας. Ο Γουάλας αλληλογραφούσε με το Δαρβίνο και κάποια στιγμή του έστειλε ένα χειρόγραφο 20 σελίδων με τη θεωρία του για την προέλευση των ειδών, ζητώντας του να το προωθήσει σε επιστημονικό περιοδικό. Ο Δαρβίνος εξεπλάγη που κάποιος είχε τις ίδιες απόψεις με αυτόν, έστω και πολύ πιο συμπυκνωμένες, σαν περίληψη ολόκληρης της μελέτης του. Αυτό τον έκανε να ανησυχήσει και να επισπεύσει την ολοκλήρωση του έργου του, εκδίδοντάς το στις 24 Νοεμβρίου του 1859. Την εποχή εκείνη, διάφορες θεωρίες αναπτύσσονταν γύρω από την «εξέλιξη».
Η λέξη είχε καταλήξει να θεωρείται αιρετική, καθώς υπονοούσε δημιουργία χωρίς θεϊκή παρέμβαση, επομένως ο Δαρβίνος απέφυγε κάθε αναφορά στη λέξη στο έργο του. Το ύφος της γραφής ήταν απλό, ώστε να γίνεται κατανοητό από τον απλό αναγνώστη, γι’ αυτό και προσέλκυσε το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης, παρά τις αρχικές αντιδράσεις από κύκλους της Εκκλησίας. Πριν τη θεωρία του Δαρβίνου, τα ερωτήματα περί καταγωγής των ειδών έβρισκαν εξηγήσεις στα πλαίσια της θεολογίας που είχε διαμορφωθεί από φιλοσόφους και θεολόγους το 17ο αιώνα. Επομένως η Εκκλησία αποδοκίμασε το έργο του, πυροδοτώντας μια δημόσια διαμάχη. Αντιμετωπίστηκε με ειρωνεία από τους επικριτές του, οι οποίοι δημοσίευαν καρικατούρες του με σώμα πιθήκου και ρωτούσαν αν ήταν απόγονος των πιθήκων από τη μεριά του παππού ή της γιαγιάς του, ή εάν τα καρότα μπορούν να εξελιχθούν σε ανθρώπους. Η επιστημονική κοινότητα, είτε από άγνοια είτε από συνειδητή υποτίμηση, δεν έδωσε μεγάλη σημασία στη θεωρία τότε.
Ο πρόεδρος της Linnaean Society, μιας από τις σημαντικότερες ευρωπαϊκές επιστημονικές εταιρείες της εποχής, είχε αναφέρει ότι η χρονιά εκείνη δε σημαδεύτηκε από κάποια εντυπωσιακή ανακάλυψη «που να επιφέρει επανάσταση στο πεδίο της επιστήμης». Ο Δαρβίνος απέδωσε την αδιαφορία αυτή στην πρόχειρη μορφή του έργου. Ωστόσο, παρά τις επικρίσεις της Εκκλησίας και την αδιαφορία της επιστημονικής κοινότητας, το βιβλίο προκάλεσε το ενδιαφέρον του κοινού και συζητήθηκε έντονα. Η θεωρία του για την καταγωγή των ειδών , ανέδειξε το Δαρβίνο σε κορυφαία επιστημονική φιγούρα και εντός 20 ετών από τη δημοσίευσή της είχε γίνει αποδεκτή στον επιστημονικό κόσμο. Στη συνέχεια προέκυψαν πολλές παραλλαγές και εξελίξεις της αρχικής θεωρίας, ενώ το βιβλίο μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και ανατυπώθηκε πολλές φορές. Έγινε ένα εμπορικό επιστημονικό κείμενο, που ανταποκρινόταν τόσο στην περιέργεια της νέας «μέσης τάξης» όσο και στην «εργατική τάξη». Θεωρήθηκε το πιο αμφιλεγόμενο και πολυσυζητημένο επιστημονικό βιβλίο που είχε γραφτεί ποτέ.

 24 Νοε 2013 | tvxs.gr

Περί εμπιστοσύνης κι άλλα τινά ευρωπαϊκά…Της Ρένας Δούρου.

 

«Η πολιτική που αποσκοπεί στη διατήρηση της εμπιστοσύνης των αγορών, χάνει την εμπιστοσύνη του λαού», Πιέρ Μπουρντιέ (Monde Diplomatique, Manière de voir, no 72).
Σε αυτή την τροχιά έχει εισέλθει, με τη θεσμοποίηση της λιτότητας η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία πλέον προωθεί στην ίδια κατεύθυνση, και την υπο-ανάπτυξη. Και τούτο γίνεται πίσω από τη βιτρίνα των παρελκυστικών λόγων περί «ανάπτυξης» και «απασχόλησης», μέσω των νέων εργαλείων, όπως είναι αυτό του «ευρωπαϊκού εξαμήνου». Συγκεκριμένα τα διάφορα προγράμματα περί ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής, θα πρέπει, όπως ψήφισε χθες η ευρωβουλή, να συνάδουν με τις «συστάσεις» (βλ. δηλαδή προγράμματα μεταρρυθμίσεων, περικοπών δημοσίων δαπανών, κοκ) που γίνονται στις χώρες στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου. Με την αποδοχή της ρήτρας «μακροοικονομικών προϋποθέσεων», η Κομισιόν μπορεί στο εξής να ζητά από τα κράτη μέλη να τροποποιήσουν τα προγράμματά τους στην κατεύθυνση των «διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων».
Ουσιαστικά η Επιτροπή θα υποχρεώνει τα κράτη να «συμμορφωθούν» στις μεταρρυθμίσεις που τους έχουν επιβληθεί μέσω του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, με άξονα πίεσης την αναστολή της χορήγησης κονδυλίων…
Στην κοινοτική «διάλεκτο» πρόκειται για την εγκαθίδρυση της «μακροοικονομικής αιρεσιμότητας». Σε απλά ελληνικά, με τη Δαμόκλειο σπάθη της ακύρωσης των χρηματοδοτήσεων, επιχειρείται εκβιασμός των πιο αδύναμων κρατών μελών (όπως η χώρα μας), τα οποία δοκιμάζονται σοβαρά από την κρίση και που αδυνατούν να ανταποκριθούν στους μακροοικονομικούς όρους της νέας, αυστηροποιημένης ΟΝΕ…
Το Συμβούλιο και η Επιτροπή, με τη στήριξη (παρότι είχαν υπάρξει κάποιες περί του αντιθέτου ελπίδες) της Ευρωβουλής, ακυρώνουν έτσι, στην πράξη, την πολιτική αλληλεγγύης, ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής. Καθιστούν ουσιαστικά παρελθόν τις αναπτυξιακές πτυχές της πολιτικής συνοχής καθώς στερούν ακριβώς από τις χώρες και τις περιφέρειες που έχουν σήμερα τη μεγαλύτερη ανάγκη, την αναπτυξιακή προοπτική μέσω των Διαρθρωτικών Ταμείων, καθώς αυτή εγκλωβίζεται στις συμπληγάδες της εξαθλίωσης και της λιτότητας. Στο όνομα μιας άτεγκτης νεοφιλελεύθερης προσέγγισης. Αυτής ακριβώς που ευνοεί τις αγορές και τις τράπεζες. Σε βάρος των κοινωνιών και των πολιτών. Αυτής στην οποία αναφέρεται ο Πιέρ Μπουρντιέ. Και ας μην αναζητούν την άνοιξη κάποιοι, αλλού τις αιτίες της ανόδου του ευρωσκεπτικισμού, από τη στιγμή που αλληλεγγύη και η κοινωνική συνοχή περνούν σε δεύτερο πλάνο στο βωμό μιας ψευδεπίγραφης «ανάπτυξης» και «απασχόλησης». Όπως τα ψίχουλα των 6 δισ. για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων…
*Η Ρένα Δούρου είναι βουλευτής Β’ Αθήνας του ΣΥΡΙΖΑ, υπεύθυνη ΕΕΚΕ Εξωτερικών.

matrix24.gr

H απεργία των διοικητικών υπαλλήλων των πανεπιστημίων. Της Ελευθερίας Βαρουχάκη.

Τζιόρτζιο ντε Κίρικο, «Μυστήριο και μελαγχολία ενός δρόμου», 1914

Στην αρχή είπαμε μόνο: τουλάχιστον να μη φύγουμε με σκυμμένο το κεφάλι. Και ξαφνικά, μέσα στη βουβή αγανάκτηση της πρώτης μας συνέλευσης, διαισθανθήκαμε ότι το ζήτημα υπερέβαινε κατά πολύ την προσωπική μας στάση, τύχη ή φόβο. Νιώσαμε τόσο βίαια την επίθεση, που σχεδόν εξαναγκαστήκαμε να δούμε τον κίνδυνο σε όλο του το φάσμα, να καταλάβουμε το περίγραμμα μιας απειλής που δεν στόχευε μόνο τη ζωή του καθενός μας. Αντιληφθήκαμε γρήγορα τον συσχετισμό, μιλήσαμε από τις πρώτες μέρες για τη δουλειά μας προβάλλοντάς τη στο υπόβαθρο του δημόσιου πανεπιστήμιου, και αντιστρόφως, μιλήσαμε για το δημόσιο πανεπιστήμιο με αφορμή το δικαίωμα όλων μας στη δουλειά. Ψηλαφώντας διαρκώς τα όρια και τις αντοχές μας, θέτοντας ξανά και ξανά δύσκολα ερωτήματα, επαναπροσδιορίζοντας τις απαντήσει Έτσι φτάσαμε ως εδώ. Και κάθε μέρα ήταν κερδισμένη.

Σ’ αυτές τις έντεκα εβδομάδες νιώσαμε και μάθαμε πολλά. Χτίσαμε συλλογικότητες πρωτόγνωρες και τρυφερές, όπου ο καθένας βρήκε τη θέση του και όπου υπήρχε θέση για όλους. Ζήσαμε, μετά από πολλά χρόνια, τον χώρο της δουλειάς μας αλλιώς : την ίδια στιγμή που σκεφτόμασταν με φρίκη πώς άραγε είναι όταν μαζεύεις τα πράγματά σου για τελευταία φορά, γυρίσαμε να κατοικήσουμε στ’ αλήθεια μέσα του, καταφύγαμε σ’ αυτόν, τον προστατέψαμε και μας προστάτεψε. Ζήσαμε τον δημόσιο χώρο διαφορετικά: πήγαμε στις συγκεντρώσεις ξέροντας ότι οι φίλοι μας θα είναι εκεί, ακούσαμε μουσικές και στίχους τις ώρες που η πόλη κοιμάται, γεμίσαμε με τη φωνή μας τις λεωφόρους που άλλοτε διασχίζαμε σιωπηλοί, βιαστικοί, απορροφημένοι.  

Η απεργία μάς έκανε να καταλάβουμε ότι υπάρχουν πολλοί άλλοι σαν κι εμάς, αφύπνισε κρυμμένες ευαισθησίες, μας έμαθε να είμαστε σε εγρήγορση. Εγρήγορση πολιτική, συναισθηματική. Ζήσαμε βαριά το πένθος για εκείνον που δολοφονήθηκε μέσα στη νύχτα, για τον άλλον που βρήκε τον θάνατο μέσα στο αστυνομικό τμήμα ή στο στρατόπεδο συγκέντρωσης μεταναστών. Χαρήκαμε την κάθε νίκη, θυμώσαμε στην κάθε επίθεση, πεισμώσαμε στις ήττες όλων μας. Μοιραστήκαμε την ψυχή μας με ανθρώπους που μόλις είχαμε γνωρίσει γιατί το νιώθαμε ότι ήμασταν μαζί, ζήσαμε την αλληλεγγύη, την αληθινή στοργή για την καθημερινότητα των διπλανών μας — και των άλλων, που δεν είναι πια ξένοι. Μάθαμε πώς να αποφασίζουμε όλοι μαζί, όχι στο όνομα μιας κατασκευασμένης ομοφωνίας ή μιας επίπλαστης βεβαιότητας, και σίγουρα όχι χωρίς κόπο. Θυμηθήκαμε την αξία της συμμετοχής — στη μικρή μας κλίμακα πήραμε μιαν ανάσα άμεσης δημοκρατίας, και είναι αυτό τόσο γοητευτικό όσο ακούγεται.

Μας θέλησαν διαθέσιμους, αναλώσιμους, κυνηγημένους, καταργημένους. Αόρατους. Εκτρέφουν τον κοινωνικό αυτοματισμό, επιζητούν τον εκφασισμό των συνειδήσεων. Αλλά εμείς τώρα ξέρουμε πως έχουμε παντού συντρόφους. Στα σχολεία, στους δρόμους, στη Λάρκο, στους απολυμένους της Sprider, στους απεργούς της Coca Cola, στα νοσοκομεία, στον Σκαραμαγκά, στα πανεπιστήμια. Στον Αλφειό, στις Σκουριές. Στην ΕΡΤ της καρδιάς μας.

Στεκόμαστε όλοι μαζί, απέναντι σ’ εκείνους που επιχειρούν μια καταιγιστική επίθεση σε κάθε δημόσιο αγαθό, που προσπαθούν να καταλύσουν και τα τελευταία ίχνη του κράτους πρόνοιας, που θέλουν να μας επιβάλουν να ξεχάσουμε τι σημαίνει δίκαιο και κοινή λογική, που περιφρονούν απροκάλυπτα θεσμούς και κοινωνικές κατακτήσεις. Θέλησαν να μας συκοφαντήσουν και να μας διασύρουν. Κι εμείς μάθαμε πως είναι εφικτό ν’ αντισταθεί κανείς σε μια εξουσία που τολμάει να στηρίζεται –και στηρίζεται μόνο– σε μια πλασματική συναίνεση. Ακολούθησαν πανομοιότυπα σενάρια αυταρχισμού, εκφοβισμού και βίας, προσπαθώντας να μας διαλύσουν και να μας απομονώσουν. Αντί γι’ αυτό, μας οδήγησαν άθελά τους να βρούμε κοινούς τόπους, να σχεδιάσουμε καινούργιες συμμαχίες,  να αναδείξουμε και να απολαύσουμε τις εκλεκτικές συγγένειες που με τόση περηφάνεια και συγκίνηση ανακαλύπτουμε τον τελευταίο καιρό. Προσπάθησαν να μετατρέψουν τις συλλογικές μας διεκδικήσεις σε προσωπικά διλήμματα από τα πιο σκληρά, θεωρώντας ότι επιτέλους θα προστρέξουμε στην ασφάλεια των ατομικών λύσεων. Απαντάμε ότι η υπακοή, το μούδιασμα, η σιωπή δεν είναι μονόδρομος. Ότι δεν έχουν νεκρωθεί στο μυαλό μας τα όνειρά μας για το μέλλον. Και ότι εμείς, εξ αρχής, δεν μιλάμε μόνο για τον εαυτό μας. Μιλάμε για όλους μας, γιατί όλοι χρειαζόμαστε μία νίκη. Την πρώτη.   

H Eλευθερία Βαρουχάκη ανήκει στο διοικητικό προσωπικό της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ.

enthemata.wordpress.com.

(Ενθέματα Αυγής)

"Μαυραγορίτες εν δράσει" στα Carrefour Μαρινόπουλος. Παρέμβαση από τους Νέους και τις Νέες ΣΥΡΙΖΑ 7ης ΔΚ Αθήνας.

Είσαι άνεργος; Έχει μειωθεί τόσο ο μισθός σου που δεν μπορείς να καλύψεις τις βασικές καθημερινές σου ανάγκες; Μην ανησυχείς. Η εταιρεία Carrefour-Μαρινόπουλος και οι συνεργάτες της βρήκαν τη λύση!

Γιατί όταν εσύ παλεύεις να επιβιώσεις, τότε οι πολυεθνικές είναι πάντα στο πλευρό σου για να εκμεταλλευτούν την απόγνωση σου!

Για αυτό τώρα η Carrefour-Μαρινόπουλος με τη συνεργασία της GoldBuyer, σου παρέχει την άνεση να ανταλλάξεις τα περιττά χρυσά σου κοσμήματα (αναμνήσεις μιας παλιάς εποχής έκκλητου βίου) στους πολυτελείς, λαμπερούς χώρους των πολυκαταστημάτων της για το πολύτιμο γάλα των παιδιών σου.

Κι αν έψαχνες σήμερα για ευκαιρία και δεν βρήκες καμία, ευτυχώς υπάρχουν τα Carrefour!

Άλλωστε, κάθε μέρα υπεύθυνα η Carrefour εστιάζει στην παροχή προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής ποιότητας, εκμεταλλευόμενη εργαζομένους σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές και καταναλωτές που πουλούν χρυσά κειμήλια για να ψωνίσουν τρόφιμα.

Τώρα, λοιπόν, μπορείς και εσύ να ανταλλάξεις το χρυσό σου για να ωφεληθείς από τις προσφορές του καταστήματος.

Αντάλλαξε τώρα το χρυσό σου ρολόι Και πάρε Γάλα!

• Σκότωσε τώρα το χρυσό σου δαχτυλίδι ή την βέρα σου! Για απορρυπαντικό ρούχων!

• Σκότωσε τώρα το χρυσό σου μετάλλιο! Και πάρε μπανάνες!

• Σκότωσε τώρα το χρυσό σου δόντι! Και πάρε κανένα κουτί φακές!

Στάσου!! οποιαδήποτε ομοιότητα είναι εντελώς συμπτωματική! Οποιαδήποτε ομοιότητα
με τους μαυραγορίτες και την κατοχή του 40΄ είναι εντελώς συμπτωματική!!

Τώρα πια η κυβέρνησή σου, σε απάλλαξε από τον κόπο να ψάχνεις τον μαυραγορίτη σου σε σκοτεινά δρομάκια. Του έδωσε άδεια και τον έβγαλε στην γειτονιά σου!!

Κι αν πάλι είσαι εργαζόμενος στα Carrefour, τότε η τύχη σου χτύπησε την πόρτα. Γιατί τώρα δουλεύεις στα Carrefour με ατομική σύμβαση εργασίας, που δεν σε άφησαν καν να την δεις όταν την υπέγραφες.

Έχεις τετράωρη απασχόληση, χωρίς όμως να έχεις ελεύθερο χρόνο! αφού εργάζεσαι με ελαστικό ωράριο και ίσως και τις Κυριακές και φυσικά χωρίς βαρέα και ανθυγιεινά!

Κι έτσι η «why-φάει» κυβέρνησή σου μπορεί να είναι περήφανη ότι διατηρεί τις θέσεις εργασίας, στηρίζει την επιχειρηματικότητα, δεν κλείνει μαγαζιά, τονώνει την κατανάλωση και τελικά θα σε οδηγήσει με σταθερά βήματα στην ανάπτυξη και την ευημερία.
Αν όμως όλα αυτά σου μοιάζουν με μια σύγχρονη δουλεία, τότε το δίλημμα έχει γίνει πια ξεκάθαρο:


Ή εμείς και η αξιοπρέπειά μας, ή αυτοί και τα χρυσά κέρδη τους.
Να τους ανατρέψουμε! Να πληρώσουν αυτοί που έχουν!!

Νεόι και Νέες ΣΥΡΙΖΑ 7ης Δ.Κ.

neoisyriza7ou@gmail.com

Χ. Σμιτ: Κατακεραυνώνει τη Μέρκελ και προτείνει διαγραφή χρέους της Ελλάδας

 

Ότι πρέπει να ελαφρυνθεί το χρέος της Ελλάδας και της Ισπανίας επισήμανε σε συνέντευξή του στους New York Times ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Χέλμουτ Σμιτ.
"Η Μέρκελ δεν νιώθει την Ευρωπαϊκή Ένωση στην καρδιά της. Με το ορθολογικό μυαλό της, ναι, καταλαβαίνει τη σημαία της. Αλλά δεν υπάρχει αλληλοϋποστήριξη, συμπάθεια και προσφορά βοήθειας. Δεν υπάρχει αλληλεγγύη. Με ένα εμπορικό πλεόνασμα 240 δισ. ευρώ, η Γερμανία πρέπει να δείξει αλληλεγγύη", επισήμανε ερωτηθεί για την καγκελάριο της Γερμανίας και την κρίση του ευρώ.
"Μεγάλωσε στην Ανατολική Γερμανία και οι άνθρωποι της Ανατολικής Γερμανίας επιζητούσαν την ελευθερία όχι την Ευρώπη. Και αυτό σήμαινε την Αμερική, όπως για τους Πολωνούς και τους Τσέχους. Τείνω να πιστεύω ότι έχει εντονότερα συναισθήματα για της ΗΠΑ, απ' ό,τι για την Ευρώπη", συνέχισε.
Ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας εμφανίζεται ανένδοτος, τονίζοντας πως οι Γερμανοί πρέπει να αλλάξουν προσέγγιση.
"Έχουμε το μεγαλύτερο εμπορικό πλεόνασμα στον κόσμο, μεγαλύτερο και από αυτό της Κίνας. Στο τέλος, η Γερμανία θα πρέπει να απαντήσει στην πίεση και να δαπανήσει περισσότερα. Αυτό το τεράστιο πλεόνασμα φέρνει ηθική αναγκαιότητα", τόνισε.
Θα πρέπει να διαγραφεί μέρος του χρέους και να δοθεί περισσότερος χρόνος στην Ελλάδα και την Ισπανία, ώστε να επιστρέψουν στην ανάκαμψη, επισημαίνεται στο άρθρο, με τον Χέλμουτ Σμιτ να υπενθυμίζει πως κάτι αντίστοιχο είχε συμβεί και με τη Γερμανία τη δεκαετία του 1950.

news247.gr

Πλειστηριασμοί: αφορούν όλους μας, μπορούμε να αντισταθούμε.

 
Οι πλειστηριασμοί αποτελούν μια νέα καθολική επίθεση στη ζωή μεγάλου μέρους του πληθυσμού. Από την 1 Ιανουαρίου του 2014 αίρεται υπό προϋποθέσεις τόσο η προστασία από πλειστηριασμούς της πρώτης κατοικίας όσο και οποιουδήποτε άλλου ακινήτου ενώ καταργείται και το όριο προστασίας από πλειστηριασμούς για οφειλές μέχρι 200.000 ευρώ.
Η επιλογή αυτή της κυβέρνησης αποτελεί ταυτόχρονα μια προσπάθεια βελτίωσης της οικονομικής εικόνας των τραπεζών, αλλά κυρίως ένα ακόμα βήμα προς την απαξίωση του κτιριακού και χωρικού αποθέματος της χώρας. Με τον τρόπο αυτό ανοίγει ο δρόμος στο ξεπούλημα του ιδιωτικού και δημόσιου δομημένου και αδόμητου χώρου, αλλά και η δυνατότητα για χρηματιστηριακά παιχνίδια με βάση την τιτλοποίηση της γης και της ακίνητης περιουσίας.
Η «αλληλεγγύη για όλους» ξεκινά καμπάνια ενημέρωσης, παρουσιάζοντας:

1. τι ισχύει μέχρι σήμερα
2. τι πρόκειται να αντιμετωπίσουμε άμεσα
3. τι συμβαίνει στις χώρες που βρίσκονται ήδη στη δίνη των πλειστηριασμών
4. ποια είναι τα εργαλεία μας, νομικά αλλά κυρίως κινηματικά για να αναχαιτίσουμε αυτή την επίθεση.

Κατεβάστε τον οδηγό (PDF, 783 KB)

solidarity4all.gr

Ν. Βούτσης: Τα «δελτία των οκτώ» έχουν και πρόσωπο και πρόσημο. Συνέντευξη στην Εποχή.

 

Πώς διαμορφώνεται το πολιτικό σκηνικό με τις εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων;

Στο πολιτικό σκηνικό υπάρχει ένα μεγάλο μπλοκάρισμα. Η κυβέρνηση θεωρούσε ότι οι Βρυξέλλες θα «δώσουν κάτι». Οι Γερμανοί βέβαια ποτέ δεν άφησαν να διαφανεί κάποιο γενναίο κούρεμα. Σαμαράς και Βενιζέλος όμως είχαν πιστέψει ότι μετά τις γερμανικές εκλογές θα μπορούσε να γίνει μια ελάφρυνση των δεδομένων. Αυτό που έχει πλέον συμβεί είναι ότι από τους λεγόμενους δανειστές αποκλείστηκε η πολιτική λύση και παραπέμφθηκε για μετά τις ευρωεκλογές. Αυτό είναι κρίσιμος παράγοντας που κάνει και πιστευτή την προϊούσα ένταση. Δεν είναι σαν τις άλλες φορές. Επί της ουσίας η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη υπογεγραμμένα πράγματα που πλέον πρέπει να ισχύσουν, όπως για παράδειγμα το θέμα των πλειστηριασμών. Έτσι, βρισκόμαστε μπροστά σε μία πραγματική δυσκολία της κυβέρνησης, διότι είναι ο μόνος παράγοντας από όσους συνδιαλέγονται, που δεν παραδέχεται ότι είναι λάθος η πολιτική αυτή. Πράγματι υπάρχει ένα θέμα ραγδαίων πολιτικών εξελίξεων. Αυτό δε σημαίνει μονοσήμαντα εκλογές. Σημαίνει έντονες διεργασίες στο πολιτικό επίπεδο που γονιμοποιήθηκαν και από δύο πρωτοφανή γεγονότα: τη δίωξη των στελεχών της ΧΑ και τις εξελίξεις μετά το «μαύρο» στην ΕΡΤ οι οποίες διαμόρφωσαν εικόνα έλλειψης ηγεμονίας της κυβέρνησης.

Μέσα στη βδομάδα που πέρασε υπήρχε η αίσθηση ότι δρομολογούνται διεργασίες που μπορεί να επιφέρουν αλλαγές ακόμα και σε κυβερνητικό επίπεδο.

Καταρχήν θέλω να πω ότι η πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε ο ΣΎΡΙΖΑ ήρθε την πιο κατάλληλη στιγμή. Παρήγαγε ένα σοβαρό πολιτικό γεγονός. Φέραμε τον Σαμαρά στη Βουλή, κάτι που το μιντιακό κατεστημένο δεν το είχε καυτηριάσει. Παράλληλα, φέραμε την πολιτική μέσα στη Βουλή και προκαλέσαμε να απαντηθούν, μπροστά στον ελληνικό λαό, τα πραγματικά διλήμματα και αδιέξοδα της πορείας της χώρας.

Όσον αφορά τώρα τις διεργασίες που αναφέρατε: δεν είναι τυχαίο ότι οι διεργασίες αυτές ξεκίνησαν από το ίδιο το βράδυ της Κυριακής. Θέλω εδώ να πω ότι είναι θλιβερό που ο Τύπος -την ίδια ώρα που έλεγε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ απέτυχε- υποβάθμιζε το γεγονός ότι μία βουλευτίνα έφυγε από το ΠΑΣΟΚ και πέντε βουλευτές είπαν πως η ψήφος τους είναι υπό αίρεση, ότι στους ΑΝΕΛ υπήρξαν διακριτές και πολύ ουσιαστικές διαφορές, στη ΔΗΜΑΡ υπήρξε από πριν ζήτημα με τη μη ψήφιση του άρθρου για την ψηφιακή τηλεόραση από πέντε βουλευτές της, ενώ υπήρξε δυσφορία και από πλευράς στελεχών της καραμανλικής πτέρυγας που δείχνει ότι παίρνουν πλέον τις αποστάσεις τους. Αυτό το νέο πολιτικό τοπίο γονιμοποιεί νέο πολιτικό σκηνικό.

Η τρόικα και η ευρωπαϊκή προεδρία

Διακρίνουμε στη στάση της τρόικα μια αντίφαση. Έχει μετρήσει πόσο αντέχει το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα ή δεν την ενδιαφέρει;

Πρέπει να είμαστε πολύ ειλικρινείς. Η ανάλυση που κάνουμε  ότι οι Ευρωπαίοι μετράνε πολύ το ντόμινο που θα δημιουργηθεί στην Ευρώπη μέσα από την Ελλάδα φαίνεται ότι δεν απηχεί τόσο πολύ ή όσο θα θέλαμε εμείς την πραγματικότητα. Ίσως γιατί δεν έχει ακόμα προκύψει γερμανική κυβέρνηση. Ίσως γιατί οι Γάλλοι δείχνουν αποπροσανατολισμένοι με αποτέλεσμα ο γαλλο-γερμανικός άξονα να μη λειτουργεί. Φαίνεται ότι μέσα στην ίδια την Ευρώπη συνυπάρχουν αναλύσεις που βλέπουν το μέλλον της Ε.Ε. σε μεγάλη διακινδύνευση με αναλύσεις παρόμοιες της τιμωρητικής διάθεσης που επεδείχθη επί Κύπρου. Πιστεύω ότι η δεύτερη λογική αντανακλά σε ένα μέρος της τη νεοφιλελεύθερη ελίτ η οποία δεν ενδιαφέρεται αν θα χάσει ο Σαμαράς. Τους ενδιαφέρει κυρίως να επιδείξουν και έναντι των Αμερικάνων, μια άτεγκτη πολιτική και να περάσουν το μήνυμα ότι αντέχει η πολιτική της λιτότητας. Παράλληλα, θεωρούν ότι στην Ελλάδα «υπάρχει ακόμα λίπος» ή στην καλύτερη περίπτωση ότι πρέπει να πάει στα μέτρα της. Δεν λέω ότι ηγεμονεύουν αυτές οι αντιλήψεις, αλλά υπάρχουν. Η ύπαρξη λοιπόν τέτοιων αντιλήψεων οδηγεί και στον περιφρονητικό τρόπο με τον οποίο μίλησε η Μέρκελ για τον Σαμαρά, και στη βίαιη αποπομπή για την όποια πολιτική συζήτηση. Αυτό κάνει ακόμα πιο επισφαλές το πολιτικό πεδίο. Έτσι, η αναζήτηση για πολιτική λύση μέσα από αυτή τη Βουλή, με άλλον πρωθυπουργό (σκέψη που ξεκίνησε από τον Κουβέλη ήδη από το περασμένο καλοκαίρι), σήμερα συναντιέται με άλλες στρατηγικές μέσα στη ΝΔ και σε άλλους χώρους, και μπορεί να επιβληθούν λύσεις τύπου Παπαδήμου. Μπορεί να είναι ένα κοινοβουλευτικό ή και εξωκοινοβουλευτικό πρόσωπο. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει άλλωστε η αγιογραφία του κ. Πικραμένου που καλλιεργείται συστηματικά.

Υπάρχει όμως και η Ευρωπαϊκή Προεδρία μέσα στην οποία δύσκολα θα υπάρξουν ραγδαίες εξελίξεις.

Έτσι είναι. Για αυτό ό,τι είναι να γίνει θα γίνει μέχρι την πρώτη του χρόνου. Ήδη η κ.Μπακογιάννη εμφανίζεται ως επισπεύδουσα. Κι αυτό φέρνει σε δύσκολη θέση τον Σαμαρά. Επιπλέον, δεν είναι σίγουρο ότι ο Βενιζέλος θα είναι σταθερός στο «Σαμαράς και ξερό ψωμί». Διότι δεν θέλει με τίποτα εκλογές. Συναντιέται, από άλλη γωνία, με τους Ευρωπαίους που δεν θέλουν να γίνουν εκλογές μην τυχόν και πάει ο «ιός της Αριστεράς» στις χώρες τους. Ο Βενιζέλος, για λόγους δικής του επιβίωσης, θέλει οι εκλογές αν είναι δυνατόν να γίνουν  το 2030.

Αυτό όμως ισχύει και για το ΠΑΣΟΚ ως κόμμα;

Υπάρχει πλέον ΠΑΣΟΚ εκτός από αυτό το ψευδεπίγραφο που εκπροσωπεί ο Βενιζέλος. Το λέω αυτό γιατί μπορεί να λέμε ότι υπήρξαν διαφοροποιήσεις, αλλά έτσι όπως πολιτεύτηκαν όλοι - χωρίς να κάνουν μια ρήξη, όπως έκανε η Ξενογιαννακοπούλου για παράδειγμα - χάσανε την ευκαιρία να τους αναγνωρίσει η κοινωνία  έναν σωτήριο ρόλο για το ΠΑΣΟΚ. Δεν έχουν δηλαδή πια το κοινωνικό υπόβαθρο, τη γείωση με την κοινωνία.

Το ΠΑΣΟΚ εμφανίζεται όμως ως ο αδύναμος κρίκος της κυβέρνησης και τελικά μπορεί να είναι αυτό που θα ρίξει τη κυβέρνηση.

Είναι πιθανό. Εμείς και δια της πρότασης δυσπιστίας, αλλά κυρίως με την ανάδειξη και την εμβάθυνση των κοινωνικών αγώνων και  αιτημάτων αυτό θέλουμε: να πέσει η κυβέρνηση. Τώρα τι εκτιμούμε ότι θα γίνει είναι άλλο θέμα. Επαναλαμβάνω όμως ότι πρέπει να υπολογίζουμε σοβαρά την πλήρη δυσανεξία των Ευρωπαίων να αποδεχτούν στην Ελλάδα μια κυβέρνηση της Αριστεράς καθώς φοβούνται ότι αυτό μπορεί να λειτουργήσει ως «ιός» στις δικές τους χώρες. Να δουν δηλαδή κόμματα της Αριστεράς να εκτοξεύονται ξαφνικά σε διψήφιους αριθμούς. Άρα θα κάνουν τα αδύνατα – δυνατά να υπάρξει άλλη λύση στην Ελλάδα. Θα επιστρατευτεί το πολιτικό σύστημα, «το μνημονιακό κόμμα». Το τρίγωνο πολιτικό προσωπικό-μιντιάρχες-τραπεζίτες. Αυτοί θα βάλουν τους όρους τους. Και ο Σαμαράς θα αναγκαστεί να τους ακολουθήσει.

Η ενιαία ΔΗΜΑΡ μπορεί να αντέξει ένα τέτοιο σενάριο;

Φοβάμαι πως ναι! Ή με μικρές απώλειες. Επιπλέον, ένα τέτοιο σενάριο μπορεί να τραβήξει και δυνάμεις από τους ΑΝΕΛ και από τους ανεξάρτητους βουλευτές.

Διακρίνεται πάντως, ειδικά τον τελευταίο καιρό, μια ανησυχία από μέρους φιλοκυβερνητικών δυνάμεων, για το «ατύχημα».

Βεβαίως γιατί έχουν την εμπειρία της κοινωνικής έκρηξης και δεν θέλουν να την ξαναζήσουν. Και ξέρουν πως στο θέμα της ιδιοκτησίας με τους φόρους και τους πλειστηριασμούς δύσκολα θα τα βγάλουν πέρα. Το «ατύχημα» δεν έχει πια μόνο την πολιτική χροιά, έχει και την κοινωνική. Δικαίως είναι ανήσυχοι.

Το ζήτημα των συμμαχιών

Υπάρχει όμως και η αδυναμία εύρεσης πιθανών συμμάχων, γεγονός που αποδυναμώνει τον ΣΥΡΙΖΑ ως πειστική, εναλλακτική δύναμη.  Πώς αντιμετωπίζετε το συγκεκριμένο ζήτημα;

Από το συνέδριο και πέρα έχουμε συμφωνήσει σε μια γραμμή που λέει ότι απαγορεύεται να βλέπουμε στατικά το θέμα των συμμαχιών. Εμείς δεν πρέπει να ονοματίζουμε: οι ΑΝΕΛ, η ΔΗΜΑΡ, το ΚΚΕ κλπ. Αυτό που έχουμε να κάνουμε είναι να εργαζόμαστε συστηματικά ώστε να γονιμοποιούνται οι διεργασίες σε όλα τα κόμματα, πιστεύοντας ότι αν στις εκλογές βρισκόμαστε στην πρώτη θέση, αυτό θα λειτουργήσει καταλυτικά στις ηγεσίες όλων αυτών των κομμάτων για να επαναπροσδιορίσουν τη στάση τους. Γι’ αυτό είναι απολύτως εγκλωβιστικό οι πολιτικοί μας αντίπαλοι να μας πιέζουν να πούμε ονόματα και απολύτως ανοησία εμείς να πιεζόμαστε.

Υπάρχουν όμως και δυνάμεις που μπορείς να συνεργαστείς και προεκλογικά. Για παράδειγμα οι Οικολόγοι Πράσινοι.

Συμφωνώ απολύτως. Δεν θα σου δώσει βέβαια ένα μεγάλο μέγεθος αλλά βεβαίως θα δημιουργήσει μια δυναμική.

Βλέπουμε να δίνετε τις τελευταίες μέρες μεγάλη έμφαση στα ζητήματα διαπλοκής. Είναι κάτι που ο ΣΥΡΙΖΑ εντάσσει σε κεντρικό σημείο της πολιτικής του;

Να δούμε καταρχήν γιατί γίνεται αυτό.  Έχουμε συνειδητοποιήσει ότι ο κοινωνικο-ταξικός πόλεμος έχει διαμορφώσει μια αντιπαράθεση πέραν των προγραμμάτων των πολιτικών κομμάτων. Αυτό το συνειδητοποιήσαμε πριν το συνέδριο -έστω και αργά- και αργήσαμε και λόγω των εσωτερικών αντιθέσεων. Αυτές οι αντιθέσεις αν και εύλογες και νόμιμες ως απόψεις, δεν αναδεικνύουν το πρόβλημα του πολιτικού πολέμου. Και αυτό είναι το κρίσιμο ζήτημα αυτή τη στιγμή. Το κρίσιμο ζήτημα είναι ότι αυτό που ονόμασα και πριν «μνημονιακό κόμμα» μας έχει βάλει στο στόχαστρο. Να μην έρθει η Αριστερά με οποιαδήποτε γραμμή!!! Το μέτωπο αυτό το καθυστερήσαμε πολύ ως κόμμα. Η φάση στην οποία πλέον μπαίνει αυτή η σύγκρουση είναι μία φάση τελικής αναμέτρησης. Άρα εμείς οφείλουμε να οξύνουμε, να αναδεικνύουμε όλα τα κοινωνικά μέτωπα, να κάνουμε τις πολιτικές μας εξορμήσεις, να συγκρουόμαστε μετωπικά με τη διαπλοκή. Οφείλουμε να δώσουμε και στον κόσμο να καταλάβει ότι αυτό που λέμε «τα δελτία των οκτώ», έχουν πρόσωπο, έχουν και πρόσημο.

Πολλοί όμως κατηγορούν τον ΣΥΡΙΖΑ ότι έχει ανοίξει μια προσωπική κόντρα με τον Βενιζέλο.

Ο Βενιζέλος ήταν στο επίκεντρο όλη την προηγούμενη δεκαετία. Είναι πολύ ενεργητικός και ορατός στο στρατόπεδο των θυτών. Ταυτόχρονα κάλυψε τον Τσοχατζόπουλο και είναι ο υπουργός του νόμου περί ευθύνης υπουργών. Είναι υπουργός Οικονομικών επί Παπανδρέου, έκανε το PSI. Σηματοδοτεί, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον τη συνέχεια μέσα σε τέσσερις μνημονιακές κυβερνήσεις. Για τα ναυπηγεία θα γίνει εξεταστική επιτροπή, για πολιτικές ευθύνες. Κι αν προκύψει κάτι θα γίνει προανακριτική. Στην περίπτωση των υποβρυχίων, υπάρχει κατά την άποψή μας ένα τεράστιο σκάνδαλο. Το ελληνικό δημόσιο έχει δώσει εκατοντάδες εκατομμύρια για τρία υποβρύχια που σκουριάζουν στον Σκαραμαγκά και την ίδια ώρα 1200 εργαζόμενοι είναι άνεργοι. Έχει προπληρώσει το κράτος σε κάποιον κύριο Σάφα. Και εκεί μπαίνει ο Βενιζέλος. Γιατί παίρνει τον κ. Σάφα αγκαζέ και τον ξεναγεί, τον περιφέρει ως μεγάλο και φερέγγυο επενδυτή. Ο Βενιζέλος χρεώνεται πάνω του όχι μόνο το γράμμα της σύμβασης, που αποδεικνύεται επιζήμια για το ελληνικό δημόσιο, αλλά και το γεγονός ότι η παρούσα κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει να επιλύσει αυτό το ζήτημα μέσα σε αυτό τον ενάμιση χρόνο.

 epohi.gr