Για τον Τόνι. Γράφει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος.

 

Ο Τόνι Μπεν, εμβληματικός ηγέτης της βρετανικής Αριστεράς στις δεκαετίες του εβδομήντα και του ογδόντα, ήταν από τους μεγάλους "mavericks" της πολιτικής. Μια λέξη που δύσκολα μεταφράζεται στα ελληνικά και σημαίνει κάποιος/α που διαμορφώνει ανεξάρτητη γνώμη την οποία δεν φοβάται να εκφράσει και αρνείται να παίξει με τους κανόνες του παιχνιδιού. Για τον Τόνι, οι βασικοί κανόνες των σύγχρονων κοινωνιών προέρχονται από συμπλέγματα εξουσίας που βασικό σκοπό έχουν να κρατήσουν στη θέση του τον κόσμο της εργασίας.
Ως εκσυγχρονιστής υπουργός τεχνολογίας στην κυβέρνηση του Χάρολντ Ουίλσον (Harold Wilson) τη δεκαετία του εξήντα, αντιμετώπισε διάφορα συμπλέγματα εξουσίας που έθεταν ισχυρά εμπόδια σε οποιαδήποτε κυβέρνηση της Αριστεράς. Το συμπέρασμα που έβγαλε ήταν ότι μια κυβέρνηση της Αριστεράς είναι χαμένη από χέρι χωρίς ένα δημοκρατικό σοσιαλιστικό κόμμα και ενεργά κοινωνικά κινήματα. Από εκεί άρχισε η αριστερόστροφη πορεία του που τον ανέδειξε ηγέτη της αριστερής πτέρυγας του Εργατικού Κόμματος. Έδωσε μεγάλες μάχες για τη δημοκρατικοποίηση του κόμματος και ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή υπέρ των σφοδρών κοινωνικών αγώνων των ανθρακωρύχων και άλλων εργαζομένων, του κινήματος για τον αφοπλισμό, των απελευθερωτικών κινημάτων στον Τρίτο Κόσμο, των αγώνων για τα δημόσια σχολεία και νοσοκομεία. Και δεν σταμάτησε ποτέ - στο τέλος ήταν μαζί μας στη καμπάνια αλληλεγγύης για την Ελλάδα. Προγραμματικά έδινε έμφαση στον κοινωνικό και οικονομικό πειραματισμό και θεωρούσε ότι η Αριστερά έπρεπε να υποστηρίζει όλα τα συνεταιριστικά και αυτοδιαχειριστικά πειράματα με άμεση δημοκρατία και με συμμετοχικές πρακτικές.
Και για όλα αυτά πολεμήθηκε όσο κανένας από τα κυρίαρχα ΜΜΕ. Το 1983 η εφημερίδα Sun βγήκε με θέμα "ο Μπεν στην πολυθρόνα του ψυχιάτρου". Από εκεί και πέρα υπήρχε ένα μόνιμο ρεφρέν για την "τρελή Αριστερά" που ζημιώνει τη σοβαρότητα και κυβερνησιμότητα του Εργατικού Κόμματος. Επιθέσεις που συχνά είχαν την υποστήριξη της δεξιάς του κόμματος -φαινόμενο όχι απολύτως ξένο σε όσους έζησαν την εμπειρία του Συνασπισμού. Ο Τόνι είχε πλήρη επίγνωση ότι η επίθεση των Μέσων κατά των αριστερών συνιστωσών του κόμματος δεν είχε μόνο στόχο την έλλειψη ρεαλισμού. Ο στόχος ήταν η ίδια η εσωκομματική δημοκρατία. Και μετά από την ήττα της Αριστεράς στις εκλογές του 1983, πρώτα ο Νηλ Κίνοκ (Neil Kinnock), και μετέπειτα ο Τόνι Μπλερ, με την ευγενική χορηγία της Sun, μετέτρεψαν το κόμμα και το ετήσιο συνέδριό του σε ένα εντελώς χειραγωγημένο όργανο.
Ο Τόνι, μετά από την ήττα της Αριστεράς και την άνοδο του New Labour (Νέο Εργατικό Κόμμα), αποσύρθηκε σταδιακά από την κεντρική πολιτική σκηνή και εστίασε στον εκπαιδευτικό ρόλο της Αριστεράς. Είχε πολλές αναφορές: από τη Βίβλο και τους πουριτανούς ριζοσπάστες-δημοκράτες του 17ου αιώνα μέχρι τα σύγχρονα κινήματα κατά της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης. Ήταν κατά της ευρωπαϊκής ενοποίησης γιατί πίστευε ότι περιόριζε την εθνική κυριαρχία και τη δημοκρατία, αλλά, συγχρόνως, ήταν και διεθνιστής. Κοινή συνισταμένη ήταν η δημοκρατία, η ισότητα, η συμμετοχή των απλών ανθρώπων. Με χαρισματικό τρόπο μπορούσε να τα "διδάσκει" όλα αυτά απλά και προσιτά. Έδινε μάχες με όλα τα κόμματα και συνδικάτα που υποβάθμιζαν την εκπαιδευτική διάσταση της πολιτικής - την ανάγκη οι απλοί άνθρωποι να κατανοήσουν τους πραγματικούς λόγους πίσω από την χειραγώγησή τους και τη σημασία της δικής τους συμμετοχής σε όποιο εγχείρημα χειραφέτησης. Η στάση του Τόνι έρχεται με μια προειδοποίηση: αν εμείς του ΣΥΡΙΖΑ ξεχάσουμε αυτή την ανάγκη, στον δρόμο προς την κυβερνητική εξουσία, θα το πληρώσουμε.
Στο αντίπαλο δέος υπάρχει, βέβαια, ένας άλλος Τόνι. Ο Μπλερ ακολούθησε την αντίστροφη πορεία: από θιασώτης του αφοπλισμού και των κοινωνικοποιήσεων, στον άκρατο νεοφιλελευθερισμό. Ελάχιστο ενδιαφέρον είχε για την εκπαίδευση και συμμετοχή των "από κάτω". Αγκαζέ με τους ισχυρούς και τους πλούσιους, συνέβαλε όσο κανένας στους τωρινούς συσχετισμούς και κανόνες εξουσίας. Και για αυτόν ακριβώς τον λόγο, τον εκτίμησαν και τον σεβάστηκαν πολλοί από την ελίτ - αλλά αγαπήθηκε από πολύ λίγους από τους "από κάτω". Το αντίθετο από ό,τι ισχύει για τον Μπεν. Και δεν είναι τυχαίο ότι τον Μπεν θα τον θυμόμαστε πάντα ως Τόνι και τον αντίπαλό του ως Μπλερ.

avgi.gr