Του Σίμου Ανδρονίδη*
Η πολύ κακή εκλογική καταγραφή της Δημοκρατικής Αριστεράς στις πρόσφατες ευρωεκλογές σκιαγράφησε με ενάργεια τα εσωτερικά προβλήματα που αντιμετώπιζε όλο το προηγούμενο διάστημα το κόμμα. Η κοινωνική, πολιτική και εκλογική απίσχνανση της ΔΗΜΑΡ θέτει επί τάπητος το μείζον ζήτημα της στρατηγικής κατεύθυνσης καθώς και του ρόλου που καλείται να διαδραματίσει το κόμμα σε συνθήκες «ποιοτικού» βαθέματος της οικονομικής κρίσης. Η συμμετοχή του κόμματος στην τρικομματική, τελικώς, κυβέρνηση που προέκυψε μετά τις εκλογές του Ιουνίου 2012 αποτέλεσε την αποκρυστάλλωση, σε κυβερνητικό επίπεδο, του ιδεολογήματος της «υπεύθυνης» και «κυβερνώσας» Αριστεράς. Η στρατηγική σύμπλευση της ΔΗΜΑΡ με τους άλλους δύο κυβερνητικούς εταίρους (Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ) επηρέασε δομικά την όλη κατεύθυνση και πορεία του κόμματος. Η συγκεκριμένη στρατηγική σύμπλευση, που συνδέθηκε οργανικά με τη μνημονιακή διαχείριση της οικονομικής κρίσης, απέκοψε το κόμμα από τις απαραίτητες κοινωνικές προσβάσεις. Σε αυτή την περίπτωση, το αρχικό «κοινωνικό» κόστος μετασχηματίστηκε σε πολιτικό και εκλογικό κόστος.
Μετά την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση, τον Ιούνιο του 2013, με αφορμή την κατάργηση της ΕΡΤ, το κόμμα βυθίστηκε σε μία εσωτερική πολιτική και οργανωτική περιδίνηση. Οι πολιτικές διαφωνίες και αντιπαραθέσεις επηρέασαν τη «μετεξέλιξή» του από κόμμα που διαχειρίστηκε κυβερνητικές ευθύνες σε κόμμα της αντιπολίτευσης. Το κόμμα αδυνατούσε να αρθρώσει εναλλακτικό πολιτικό λόγο εναντίωσης στις πολιτικές διαχείρισης της οικονομικής κρίσης. Ετσι, αντιμετώπισε μία δομική αντίφαση η οποία και αντανακλάστηκε και στο εσωτερικό του κόμματος: η απομάκρυνση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση δεν συνέβαλε και στην «οργανική αποσύνδεση» του κόμματος από τις πολιτικές και τα μέτρα που συνέχισαν να λαμβάνουν οι δύο πλέον κυβερνητικοί εταίροι (Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ).
Το πολιτικό διάστημα που ακολούθησε σημαδεύτηκε από την εσωτερική πολιτική και οργανωτική περιδίνηση του κόμματος. Ο δομικός δυϊσμός που αποκρυσταλλώθηκε στο εσωτερικό της ΔΗΜΑΡ έλαβε τα χαρακτηριστικά μιας οιονεί πολιτικής, προγραμματικής και ιδεολογικής απόκλισης μεταξύ της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας του κόμματος. Η πλειοψηφία, συσπειρωμένη γύρω από το πρόσωπο του προέδρου Φώτη Κουβέλη, είχε στρατηγικό στόχο το να μπορέσει η ΔΗΜΑΡ να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια ανασυγκρότησης της Κεντροαριστεράς. Σε αυτό το πλαίσιο, απέρριπτε τις εκκλήσεις της μειοψηφίας για συνεργασία με διάφορα κόμματα και ομαδοποιήσεις της ευρύτερης Κεντροαριστεράς (ΠΑΣΟΚ, Κίνηση των «58» κ.ά.). Η πλειοψηφία είχε στρατηγικό στόχο να διαδραματίσει η ΔΗΜΑΡ τον ρόλο του πολιτικού «καταλύτη» στις προσπάθειες ανασυγκρότησης του χώρου του δημοκρατικού σοσιαλισμού.
Από την άλλη πλευρά, η μειοψηφία του κόμματος επεδίωκε τη στρατηγική σύμπλευση με κόμματα και πολιτικές κινήσεις του ευρύτερου χώρου της Κεντροαριστεράς. Στο πλαίσιο αυτό επεδίωκε τη διεξαγωγή ενός πολιτικού διαλόγου που θα είχε στόχο τη συγκρότηση και την ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς που θα τοποθετούνταν μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ. Η «εμφάνιση» του εσωτερικού δομικού δυϊσμού επηρέασε τη συνολική στρατηγική κατεύθυνση του κόμματος και συμφύθηκε οργανικά με την αδυναμία άρθρωσης ενός, έστω και τύποις, «ενιαίου» πολιτικού και προγραμματικού λόγου· ενός πολιτικού και προγραμματικού λόγου που αφενός θα έδινε το πολιτικό στίγμα του κόμματος, αφετέρου θα μετατόπιζε οργανικά το κόμμα από το πεδίο της μνημονιακής διακυβέρνησης στο αντιπολιτευτικό πεδίο της πολιτικής εναντίωσης. Ακόμη και μετά την αποχώρησή της από την κυβέρνηση, η ΔΗΜΑΡ «ανασυγκροτήθηκε» ως οιονεί πολιτικό κόμμα που είναι πρόθυμο να αναλάβει κυβερνητικές ευθύνες. Κάτι που σχετίζεται και με τις καταβολές του συγκεκριμένου πολιτικού χώρου.
Την επαύριο των ευρωεκλογών και της πολιτικής και εκλογικής απίσχνανσης του κόμματος, έχει τεθεί επί τάπητος η συνολική πολιτική στρατηγική κατεύθυνσή του. Ο δομικός δυϊσμός και οι δομικές αντιφάσεις που ορίζουν και προσδιορίζουν την πορεία του δεν φαίνεται να έχουν ξεπεραστεί. Αντιθέτως, έχουν λάβει καινούργιες μορφές. Πλέον, το κρίσιμο διακύβευμα είναι αν η ΔΗΜΑΡ ακολουθήσει μια πορεία σταδιακής προγραμματικής σύγκλισης με τον ΣΥΡΙΖΑ, που θα φτάσει έως το πεδίο της διακυβέρνησης με σαφή προοδευτικό προσανατολισμό. Η εμφάνιση του συγκεκριμένου επίδικου πολώνει την κατάσταση στο εσωτερικό του πολιτικού οργανισμού της ΔΗΜΑΡ.
Η μειοψηφία του κόμματος διαφωνεί έντονα με τη σταδιακή πολιτική και προγραμματική σύγκλιση με τον ΣΥΡΙΖΑ, κάτι που δεν αποκλείεται να οδηγήσει το κόμμα στη διάσπαση. Η απόρριψη της σύγκλισης με τον ΣΥΡΙΖΑ, από πλευράς μειοψηφίας, ισοδυναμεί με την «ολική» απόρριψη των θέσεων και των στόχων που έχει υιοθετήσει η πλειοψηφία του κόμματους αμέσως μετά τον εκλογικό «Αρμαγεδδώνα». Η δομική αυτή διαφοροποίηση έχει οδηγήσει στην εμφάνιση ξεχωριστών «κομμάτων μέσα στο κόμμα». Αυτά τα ξεχωριστά «κόμματα», οι ξεχωριστές ομαδοποιήσεις, συγκροτούν το τύποις ενιαίο πολιτικό «όλο» που λέγεται ΔΗΜΑΡ.
Ολες οι παθογένειες και οι αντιφάσεις που ταλάνιζαν τον χώρο έχουν ανέλθει με δραματικό τρόπο στην πολιτική «επιφάνεια». Οι αντιφάσεις που διατρέχουν τον χώρο της «ανανεωτικής» Αριστεράς έχουν «πηγή» προέλευσης το θολό ιδεολόγημα της «υπεύθυνης» και «κυβερνώσας» Αριστεράς. Το συγκεκριμένο ιδεολόγημα παρήγαγε τους όρους για τη σύγκλιση ενός σημαντικού κομματιού της «ανανεωτικής» Αριστεράς με τα «σχέδια» και τους στόχους διακυβέρνησης (βλ. εκσυγχρονισμός), που συνέτειναν όχι στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων, αλλά κυρίως στην άντληση κέρδους από πλευράς συγκεκριμένων κοινωνικών στρωμάτων. Η ΔΗΜΑΡ οφείλει να αποκτήσει ενιαία πολιτική γραμμή, ξεκάθαρο πολιτικό στίγμα, καθώς και δεσμούς εκπροσώπησης με τα πληττόμενα κοινωνικά στρώματα. Οφείλει να σκεφτεί πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο συμμετοχής της σε ένα ευρύτερο πλαίσιο προοδευτικής διακυβέρνησης, με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ.
* Υποψήφιος διδάκτωρ στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ
efsyn.gr
Η πολύ κακή εκλογική καταγραφή της Δημοκρατικής Αριστεράς στις πρόσφατες ευρωεκλογές σκιαγράφησε με ενάργεια τα εσωτερικά προβλήματα που αντιμετώπιζε όλο το προηγούμενο διάστημα το κόμμα. Η κοινωνική, πολιτική και εκλογική απίσχνανση της ΔΗΜΑΡ θέτει επί τάπητος το μείζον ζήτημα της στρατηγικής κατεύθυνσης καθώς και του ρόλου που καλείται να διαδραματίσει το κόμμα σε συνθήκες «ποιοτικού» βαθέματος της οικονομικής κρίσης. Η συμμετοχή του κόμματος στην τρικομματική, τελικώς, κυβέρνηση που προέκυψε μετά τις εκλογές του Ιουνίου 2012 αποτέλεσε την αποκρυστάλλωση, σε κυβερνητικό επίπεδο, του ιδεολογήματος της «υπεύθυνης» και «κυβερνώσας» Αριστεράς. Η στρατηγική σύμπλευση της ΔΗΜΑΡ με τους άλλους δύο κυβερνητικούς εταίρους (Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ) επηρέασε δομικά την όλη κατεύθυνση και πορεία του κόμματος. Η συγκεκριμένη στρατηγική σύμπλευση, που συνδέθηκε οργανικά με τη μνημονιακή διαχείριση της οικονομικής κρίσης, απέκοψε το κόμμα από τις απαραίτητες κοινωνικές προσβάσεις. Σε αυτή την περίπτωση, το αρχικό «κοινωνικό» κόστος μετασχηματίστηκε σε πολιτικό και εκλογικό κόστος.
Μετά την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση, τον Ιούνιο του 2013, με αφορμή την κατάργηση της ΕΡΤ, το κόμμα βυθίστηκε σε μία εσωτερική πολιτική και οργανωτική περιδίνηση. Οι πολιτικές διαφωνίες και αντιπαραθέσεις επηρέασαν τη «μετεξέλιξή» του από κόμμα που διαχειρίστηκε κυβερνητικές ευθύνες σε κόμμα της αντιπολίτευσης. Το κόμμα αδυνατούσε να αρθρώσει εναλλακτικό πολιτικό λόγο εναντίωσης στις πολιτικές διαχείρισης της οικονομικής κρίσης. Ετσι, αντιμετώπισε μία δομική αντίφαση η οποία και αντανακλάστηκε και στο εσωτερικό του κόμματος: η απομάκρυνση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση δεν συνέβαλε και στην «οργανική αποσύνδεση» του κόμματος από τις πολιτικές και τα μέτρα που συνέχισαν να λαμβάνουν οι δύο πλέον κυβερνητικοί εταίροι (Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ).
Το πολιτικό διάστημα που ακολούθησε σημαδεύτηκε από την εσωτερική πολιτική και οργανωτική περιδίνηση του κόμματος. Ο δομικός δυϊσμός που αποκρυσταλλώθηκε στο εσωτερικό της ΔΗΜΑΡ έλαβε τα χαρακτηριστικά μιας οιονεί πολιτικής, προγραμματικής και ιδεολογικής απόκλισης μεταξύ της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας του κόμματος. Η πλειοψηφία, συσπειρωμένη γύρω από το πρόσωπο του προέδρου Φώτη Κουβέλη, είχε στρατηγικό στόχο το να μπορέσει η ΔΗΜΑΡ να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια ανασυγκρότησης της Κεντροαριστεράς. Σε αυτό το πλαίσιο, απέρριπτε τις εκκλήσεις της μειοψηφίας για συνεργασία με διάφορα κόμματα και ομαδοποιήσεις της ευρύτερης Κεντροαριστεράς (ΠΑΣΟΚ, Κίνηση των «58» κ.ά.). Η πλειοψηφία είχε στρατηγικό στόχο να διαδραματίσει η ΔΗΜΑΡ τον ρόλο του πολιτικού «καταλύτη» στις προσπάθειες ανασυγκρότησης του χώρου του δημοκρατικού σοσιαλισμού.
Από την άλλη πλευρά, η μειοψηφία του κόμματος επεδίωκε τη στρατηγική σύμπλευση με κόμματα και πολιτικές κινήσεις του ευρύτερου χώρου της Κεντροαριστεράς. Στο πλαίσιο αυτό επεδίωκε τη διεξαγωγή ενός πολιτικού διαλόγου που θα είχε στόχο τη συγκρότηση και την ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς που θα τοποθετούνταν μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ. Η «εμφάνιση» του εσωτερικού δομικού δυϊσμού επηρέασε τη συνολική στρατηγική κατεύθυνση του κόμματος και συμφύθηκε οργανικά με την αδυναμία άρθρωσης ενός, έστω και τύποις, «ενιαίου» πολιτικού και προγραμματικού λόγου· ενός πολιτικού και προγραμματικού λόγου που αφενός θα έδινε το πολιτικό στίγμα του κόμματος, αφετέρου θα μετατόπιζε οργανικά το κόμμα από το πεδίο της μνημονιακής διακυβέρνησης στο αντιπολιτευτικό πεδίο της πολιτικής εναντίωσης. Ακόμη και μετά την αποχώρησή της από την κυβέρνηση, η ΔΗΜΑΡ «ανασυγκροτήθηκε» ως οιονεί πολιτικό κόμμα που είναι πρόθυμο να αναλάβει κυβερνητικές ευθύνες. Κάτι που σχετίζεται και με τις καταβολές του συγκεκριμένου πολιτικού χώρου.
Την επαύριο των ευρωεκλογών και της πολιτικής και εκλογικής απίσχνανσης του κόμματος, έχει τεθεί επί τάπητος η συνολική πολιτική στρατηγική κατεύθυνσή του. Ο δομικός δυϊσμός και οι δομικές αντιφάσεις που ορίζουν και προσδιορίζουν την πορεία του δεν φαίνεται να έχουν ξεπεραστεί. Αντιθέτως, έχουν λάβει καινούργιες μορφές. Πλέον, το κρίσιμο διακύβευμα είναι αν η ΔΗΜΑΡ ακολουθήσει μια πορεία σταδιακής προγραμματικής σύγκλισης με τον ΣΥΡΙΖΑ, που θα φτάσει έως το πεδίο της διακυβέρνησης με σαφή προοδευτικό προσανατολισμό. Η εμφάνιση του συγκεκριμένου επίδικου πολώνει την κατάσταση στο εσωτερικό του πολιτικού οργανισμού της ΔΗΜΑΡ.
Η μειοψηφία του κόμματος διαφωνεί έντονα με τη σταδιακή πολιτική και προγραμματική σύγκλιση με τον ΣΥΡΙΖΑ, κάτι που δεν αποκλείεται να οδηγήσει το κόμμα στη διάσπαση. Η απόρριψη της σύγκλισης με τον ΣΥΡΙΖΑ, από πλευράς μειοψηφίας, ισοδυναμεί με την «ολική» απόρριψη των θέσεων και των στόχων που έχει υιοθετήσει η πλειοψηφία του κόμματους αμέσως μετά τον εκλογικό «Αρμαγεδδώνα». Η δομική αυτή διαφοροποίηση έχει οδηγήσει στην εμφάνιση ξεχωριστών «κομμάτων μέσα στο κόμμα». Αυτά τα ξεχωριστά «κόμματα», οι ξεχωριστές ομαδοποιήσεις, συγκροτούν το τύποις ενιαίο πολιτικό «όλο» που λέγεται ΔΗΜΑΡ.
Ολες οι παθογένειες και οι αντιφάσεις που ταλάνιζαν τον χώρο έχουν ανέλθει με δραματικό τρόπο στην πολιτική «επιφάνεια». Οι αντιφάσεις που διατρέχουν τον χώρο της «ανανεωτικής» Αριστεράς έχουν «πηγή» προέλευσης το θολό ιδεολόγημα της «υπεύθυνης» και «κυβερνώσας» Αριστεράς. Το συγκεκριμένο ιδεολόγημα παρήγαγε τους όρους για τη σύγκλιση ενός σημαντικού κομματιού της «ανανεωτικής» Αριστεράς με τα «σχέδια» και τους στόχους διακυβέρνησης (βλ. εκσυγχρονισμός), που συνέτειναν όχι στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων, αλλά κυρίως στην άντληση κέρδους από πλευράς συγκεκριμένων κοινωνικών στρωμάτων. Η ΔΗΜΑΡ οφείλει να αποκτήσει ενιαία πολιτική γραμμή, ξεκάθαρο πολιτικό στίγμα, καθώς και δεσμούς εκπροσώπησης με τα πληττόμενα κοινωνικά στρώματα. Οφείλει να σκεφτεί πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο συμμετοχής της σε ένα ευρύτερο πλαίσιο προοδευτικής διακυβέρνησης, με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ.
* Υποψήφιος διδάκτωρ στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ
efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου